Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan İnkılaplar ve Açıklamaları
- Osmanlıda hukukta olduğu gibi eğitimde de birlik yoktu. Müslüman eğitim kurumlanın yanında azınlık ve yabancıların da eğitim kurumlan vardı ve bunlar denetlenemiyordu.
- Yeni devlete yeni eğitim kurumları gerekiyordu. Osmanlıda son dönemde Medreseler işlevini yitirmeye başlamış, medresenin yani sıra Batu tarzında mektepler açılmaya başlanmıştır. Bu da ülke kültür ikiliğine ve kültür çatışmasına yol açmıştır
- Eğitim alanında görülen başlıca yenilikler şunlardır;
-
Tevhid-i Tedrisat (3 Mart 1924)
Milli eğitimimizin temel yapıtaşıdır. Eğitim öğretim alanında çıkartılacak tüm kanunlar, bu kanun dikkate alınarak yapılmıştır. Tevhid-i Tedrisat gereğince MEB oluşturulmuş, devlet, eğitimin her türlüsünden sorumlu kılınmıştır. Yasa gereğince devletin çeşitli kurumlarına bağlı okullar, medreseler, azınlık ve yabancı okullar denetim altına alınmıştır. Böylece eğitimde yaşanan kargaşaya son verilerek, eğitimde birlik sağlanmış ve eğitim millileştirilmiştir. Tevhid-i Tedrisat Yasası ile çağdaş ve laik bir eğitim kanunu benimsenmiştir. MEB bilimsel ve mesleki eğitim ihtiyacına cevap verecek şekilde yapılandı.
-
Maarif Teşkilatı Kanunu (2 Mart 1926)
Bu kanunla eğitim ve öğretimimiz milli olacak şekilde ilk ve orta öğretim programı belirlendi. Eğitim ve çağdaş bir hale getirildi. Okul açılması bakanlığın iznine bağlandı. Eğitimi yaygınlaştırmak amacıyla hızlı bir okullaşma süreci başlatıldı.
-
Yeni Türk Alfabesinin Kabulü (1 Kasım 1928)
- Arap harflerini okumak ve yazmak zordu. Bu nedenle okuryazar sayını artırmaya amaçlayan yeni Türk Devleti, Türk diline daha uygun olan Latin harflerini ülkemize uyarladı.
- Bu çalışmayla ülkede okuryazar sayısı hızla artarken kitap basımında da gözle görülür oranda bir artış kaydedildi.
- 1928 de çıkartılan bir başka yasayla da milletler arası rakamlar kabul edildi.
-
Millet Mektepleri (24 Kasım 1928)
Yeni harflerle okuma yazmaya öğretmek amacıyla açılan okullardır. Özellikle yetişkinlere yöneliktir. Atatürk yeni harflerin tanıtımında bir öğretmen gibi çalışmıştır. Bu sebeple Başöğretmen unvanını hak etmiştir.
-
Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması (12 Nisan 1931)
- Osmanlıda sadece hanedan tarihi yazılıp anlatılıyor, biraz da İslam tarihine yer veriliyordu. Yani ümmetçi ve hanedancı bir tarih anlayışı vardı. Oysa yeni devletimiz ulus temelleri üzerinde yükseliyordu.
- Osmanlıda görülen bu eksikliği gidermek amacıyla TTK kuruldu. TTK nin çalışmalın sonucunda,
- Atalarımızın çok köklü bir kültüre sahip olduğu, geniş alanlarda sayısız devletler kurduğu ve yeryüzündeki birçok uygarlığı derinden etkilediği ortaya kondu. Milli bir tarih anlayışının yani sura daha gerçekçi bir tarih yazıcılığı da gelişmeye başlamıştır.
- Anadolu’nun tarihi de araştırılmış ve bizden önce yaşamış uygarlıklın kültür mirasına sahip çıkılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda arkeoloji ve müzecilik gelişti.
-
Türk Dil Kurumu’nun Kurulması (12 Temmuz 1932)
Osmanlıda saray Osmanlıca konuşurken halk Türkçe konuşuyordu. Bu da ülkede kültür ikiliğine, kültür kopukluğuna yol açıyordu. TDK’nin çalışmalar sonucunda;
- Halkın konuştuğu dil ülkemizin genel okuma yazma dili olmuştur.
- Aydın dili halk dili son verilmiş, ülkede dil birliği sağlanmıştır.
- Türkçe, yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılmıştır
-
Üniversite Reformu
- 1933’te Darülfünunun yerini İstanbul Üniversitesi almıştır.
- Sanatlar Akademisi Ülkemizde arka birçok fakülte kuruldu. Atatürk sanata oldukça değer vermiştir. Avrupa’ya yetişmeleri için öğrenci göndermiştir. Konservatuar kurdurmuştur. Musiki Muallim Mektebi kurdurmuştur. Hatta 1933’te sanatsal bir resim sergisi açtırmıştır.
- Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Cemal Reşit Rey gibi müzisyenler, İbrahim Çallı gibi bir ressam bu dönemde yetiştiler. Bunlardan Cemal Reşit Rey, 10. Yıl Marşımızın bestecisidir.