III. Ahmet Dönemi Osmanlı-İran İlişkileri

Lise 2 Tarih dersi XVIII.YÜZYILDA DEĞİŞİM VE DİPLOMASİ ünitesi 2. konusu III. Ahmet Dönemi dahilindeki Osmanlı-İran İlişkileri konu anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.

III. Ahmet döneminde gerçekleşen siyasi olaylar nelerdir?

III. Ahmet Dönemi Osmanlı-İran İlişkileri

18. asırda İran hakimiyetindeki Dağıstan Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Osmanlı – İran savaşlarından yararlanan Ruslar Volga bölgesine yerleşerek 1556 senesinde Astrahan’ı ele geçirip Azerbaycan’a komşu oldular. Osmanlı Devleti, Rusların Kafkasya üzerindeki yayılışını engelleyemedi. İran ve Orta Asya üstünden Hindistan’la ticaret yapmak isteyen Rus Çarı I. Petro, Volga ve Hazar Denizi kıyısında donanma kurarak Hazar kıyılarına, bilhassa Kafkaslara hakim olmak istiyordu.

Rus Çarı I. Petro, Prut Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ne yenilerek Karadeniz ve Balkan topraklarında genişleyemeyeceğini anlayınca istikametini İran’a çevirdi. İran’da ki karışıklıktan istifade etmek isteyen Rus Çarı I. Petro, İran’a girerek kuzeybatı eyaletlerini elde etti .

Osmanlı Devleti, Rusya’yı bölgeden uzaklaştırmak ve yayılışını önlemek için İran’a sefer düzenledi ve İran’ın Kafkasya topraklarına girip Rusların güneye inmesini engelledi. Osmanlı’nın Rusya ile savaş vaziyetine gelmesi üzerine Fransa, Rusya ile Osmanlı Devleti arasında arabuluculuk yaparak İstanbul Antlaşması‘nın imzalanmasını sağladı(1724).

İstanbul Antlaşması ile İran’ın Kafkasya toprakları, Rusya ve Osmanlı Devleti tarafından paylaşıldı. Rusya, Azerbaycan topraklarını işgal etti. İran’ın, İstanbul Antlaşmasıyla paylaşımı sonucu Osmanlı Devleti’yle arasındaki savaşlar aralıklı olarak 1779 senesine kadar devam etti.

1731 senesinde yapılmış olan savaş neticesinde Ahmet Paşa Antlaşması imzalandı (1732)
Ahmet Paşa Antlaşması’na göre;
1, Gence, Tiflis, Revan ve Dağıstan Osmanlılarda kaldı.
2, Tebriz, Hemedan, Kirmanşah ve Luristan ise İran’a bırakıldı.