Mondros Ateşkes Antlaşması, İzmir’in İşgali ve Cemiyetler

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ile Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı‘ndan resmen çekilmiş oldu.

PDF HALİ: Mondros Ateşkes Antlaşması, İzmir’in İşgali ve Cemiyetler

Mondros Ateşkes Antlaşması

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın tarihi	30 Ekim 1918
Mondros ateşkes antlaşması hangi devletler arasında imzalanmıştır?	Osmanlı Devleti ile itilaf devletleri arsında imzalanmıştır.
Mütarekenin imzalandığı yer	Ege Denizi’nde Limni Adası’nın Mondros Limanı’nında Agememnon Savaş zırhlısında
Osmanlı ve İngiltere adına kim imzaladı?	Osmanı adına Bahriye Nazırı Rauf Bey, İngiltere adına Amiral Calthorpe

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Maddeleri ve Yorumu

Mondros Mütarekesi 25 maddeden oluşmaktadır. Biz mümkün mertebe LGS, TYT, AYT, KPSS değeri taşıyan maddelere değineceğiz.

• İstanbul ve Çanakkale Boğazları tüm devletlere açılacak ve İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecektir.
  • Yorum: Osmanlı Devleti’nin başkenti işgal edildiğinden Osmanlı artık fiilen sona ermiştir.

• 7. Madde: İtilaf Devletlerinin güvenliklerinin tehdit edecek bir durum olduğunda herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecektir.
  • Mondros’un en tehlikeli maddesidir.
  • 7. Madde ile İtilaf Devletlerinin Amacı: Anadolu’da yapacakları işgaller için zemin hazırlamak.

• 24. Madde: Vilayet-i Sitte’de (6 doğu ili) bir karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri buraları işgal edebilecektir.
• 24. madde ile İtilaf Devletlerinin amacı: Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurmaktır.

OKUMA TAVSİYESİ: Vilayet-i Sitte İlleri Hangileridir? Kodlama

Vilayet-i Sitte: Bitlis, Elazığ, Sivas, Diyarbakır, Erzurum, Van

• Tüm ulaşım, haberleşme araçlarına, Toros tünellerine, demiryollarına İtilaf Devletleri tarafından el konulacaktır.
  • Haberleşme ve ulaşım maddeleri ile İtilaf devletlerinin amacı: Türk halkının işgallerden haberdar olmasını ve örgütlenmesini önlemek

• Sınır ve iç güvenlik harici Osmanlı ordusu terhis edilecek ve silahlar İtilaf Devletlerine teslim edilecektir. (Sınır dışında ki askeri kuvvetlerde teslim olacak)
• Osmanlı donanması belirtilen limanlarda göz altında tutulacak, Osmanlı deniz mayınlarının yerleri gösterilecek.
  • Askeri maddeler ile İtilaf Devletlerinin amacı: Osmanlı’yı savumasız bırakarak işgalleri kolaylaştırmaktır.

• Osmanlı elindeki esirleri (Ermeniler dahil) bırakacak ancak İtilaf Devletleri esirleri serbest bırakmayacaktır.
  • Yorum: Devletler arası eşitliğe aykırı bir maddedir.

• İtilaf Devletleri kömür, mazot ve yağ ihtiyaçlarını Osmanlı’dan karşılayacak ve Osmanlı bu maddeleri ihraç etmeyecektir.
  • Yorum: Ekonomik açıdan kısıtlanan Osmanlı, sömürge durumuna düşmüştür.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Önemi

• Osmanlı fiilen sona ermiştir.
• Anadolu işgale açık hale getirilmiş, Türk halkı savunmasız bırakılmıştır.
• Ermeni Devleti’nin alt yapısı oluşturulmuştur.

Mütareke Sonrası İşgaller

Mondros’tan sonra ilk işgal edilen Osmanlı toprağı Musul’dur.

İzmir’in İşgal Edilmesi (15 Mayıs 1919)

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal kararı Paris Barış Konferansı‘nda alınmıştır. Sahte belgelerle İzmir ve çevresinde Yunanlıların çok olduğu Paris Barış Konferansı’na katılan devletlere beyan eden Yunanistan, İngiliz desteğini de alarak Wilson Prensipleri ve Mondros’un 7. maddesine dayarnarak 15 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal etti.

Paris Barış Konferansı kararları, Wilson prensipleri ve Mondros’un 7. maddesi Yunanlıların işgal dayanağıdır.

Yunanlılara ilk kurşunu sıkan kişi Hasan Tahsin’dir.

İşgal başta İstanbul olmak üzere yurdun çeşitli yerlerinde mitingler ile protesto edilmiştir. Milli bilincin uyanmasına, birlik ve beraberlik duygusunun artmasına sebep olmuştur.

Yunanlılar kendi nüfuslarının fazla olduğunu iddia ediyordu. Ayrıca Türklerin Rumları öldürdüğünü dünyaya yalan haberlerle duyuruyordu.

Amiral Bristol Raporu

Yunanlılar kendi nüfuslarının fazla olduğunu iddia ediyordu. Ayrıca Türklerin Rumları öldürdüğünü dünyaya yalan haberlerle duyuruyordu.

Bunun üzerine Amerikalı Amiral Bristol başkanlığında bir heyet İzmir’e gönderildi.

Amiral Bristol raporunda bölgede Türk nüfusunun daha fazla olduğunu ve Yunanlılar Türkleri katlettiğini beyan etmiştir.

Amiral Bristol Raporu’nun Önemi: Türklerin haklı olduğunu dünyaya duyuran ilk belge Amiral Bristol Raporudur.

OKUMA TAVSİYESİ: Amiral Bristol Raporu’nun Önemi

Cemiyetler

Milli Cemiyetler

İşgallere karşı Türk halkının tepkisi olarak ortaya çıkmışlardır. Milli Cemiyetlerin en önemli ortak özellikleri bölgesel kurtuluşu (Milli Kongre Cemiyeti hariç) savunmalarıdır.

Sivas Kongresi’nde Anadalu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmişlerdir.

OKUMA TAVSİYESİ: Yararlı (Milli) Cemiyetler ve Amaçları

• Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: İlk kurulan milli (yararlı) cemiyettir. Yunanlılara karşı Trakya’yı korumak amacıyla kurulmuştur.
• İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Yunanlılara karşı kurulmuştur.
• Redd-i İlhak Cemiyeti: Yunanlıların İzmir’i işgaline karşı kuruldu.
• Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Ermeni tehlikesine karşı kurulmuştur. Lepays, Albayrak, Hadisat gibi gazeteler çıkarmışlardır.
• Trabzon Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trabzon ve çevresindeki Rumların zararlı çalışmalarına karşı kurulmuştur.
• Kilikyalılar Cemiyeti: Adana bölgesini Ermenilere ve Fransızlara karşı savunmak üzere kurulmuştur.
• Milli Kongre Cemiyeti: Basın ve yayın yoluyla ülkeyi savundular. Kuvayı Milliye kavramını ilk kullanan cemiyettir.
• Anadolu Kadınları Cemiyeti: M.Kemal’in desteğiyle Sivas’ta kuruldu

Zararlı Cemiyetler

Milli Varlığa Düşman Cemiyetler

Türkler tarafından kurulan milli mücadele karşıtı cemiyetlerdir. En önemli ortak özellikleri saltanatın etrafında toplanmaları ve milli güçte bölünmeye sebep olmalarıdır. Bu cemiyetler;

• Sulh ve Selameti Osmaniye
• Teali İslam
• Kürt Teali
• Hürriyet ve İtilaf
• Wilson Prensipleri
• İngiliz Muhipleri

OKUMA TAVSİYESİ: Milli Varlığa Düşman Cemiyetler ve Amaçları

Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler

İtilaf devletlerinin desteği ile Osmanlı’nın durumundan faydalanmaya çalışan cemiyetlerdir.

Rumlar	Ermeniler	Yahudiler
Mavri Mira Etniki Eterya Pontus Rum Kordos Rum	Taşnak, Hınçak, Sütyun	Alyans İsrailit Macabi

OKUMA TAVSİYESİ: Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler ve Amaçları