Şahkulu Kimdir? Şahkulu İsyanının Sebepleri ve Sonuçları Nelerdir?

Şahkulu İsyanı Kısaca & Özet 1511 yılında Antalya ve çevresinde şii Türkmenlerin çıkardığı ve kısa zamanda yayılan isyandır. Kırşehir, Tokat, Amasya, Yozgat ve Çorum çevresindeki Aleviler tarafından desteklenmiştir. Ekonomik ve dini özellik taşır. Gökçay Meydan Muharebesi ile Osmanlı tarafından bastırılmıştır. İsyanın sebepleri, gelişimi ve sonuçları bu yazımızın konusu.

İsyanın Tarihi nedir?1511
Şahkulu isyanında etkili olan devletİran (Safeviler)
İsyanın Başladığı Yer neresidir?Antalya
İsyanın Yayılma Alanı nerelerdir?Antalya, Isparta, Amasya, Tokat, Yozgat, Çorum
Şahkulu İsyanı hangi padişah döneminde çıkmıştır?II. Bayezid
Sonuçİsyan bastırıldı.
Şahkulu İsyanı Anadolu'da hangi şehirlerde etkili oldu?
Şahkulu İsyanının etki sahası

İçindekiler

Şahkulu Kimdir?

Akkoyunlu Devleti’nin yıkılmasından sonra Şah İsmail, Tebriz merkezli Safevi Devleti’ni kurdu. (1502) Anadolu’da şiiliği yayma konusunda çaba gösteren Şah İsmail’in müritleri Anadolu’ya gelmeye başladılar.

Bu müritlerden biride Şahkulu’dur. Tekeli Türkmenlerindendir. Şahkulu, babası Hasan Halife ile İran’a giderek Şah İsmail’in babası Şeyh Haydar’ın hizmetine girdi. Daha sonra memleketi Teke’ye döndü.

Şahkulu Baba Tekeli adıyla anıldığı gibi Osmanlı kaynaklarında “Şeytankulu, Sofu, Karabıyıkoğlu, Mülhid” olarakta geçer.

Kaynak: Solakzâde: vrk. 329a; TSMA: E 6636; Gelibolulu Mustafa
Âlî: vrk. 198b; TSMA: E 6664

Şahkulu İsyanının Sebepleri

  • Şah İsmail’in şii propagandası
  • Osmanlı’da yaşanan otorite boşluğu
    • Sultan II. Bayezid’in hastalığı sebebiyle Edirne ve İstanbul dışı ile pek ilgilenememesi
    • Yönetimin vezir, beylerbeyi, sancakbeylerine kalması dolayısıyla rüşvet, iltimas ve adaletsizliğin yaygınlaşması
    • Şehzadeler arasında yaşanan taht mücadeleri
    • Şehzade Korkut’un Antalya sancakbeyliğinden Manisa’ya nakledilmesi sonrası ortaya çıkan başıboşluk.
  • Türkmenlerin iskan politikasından duyduğu rahatsızlık
  • Vergi sisteminde yaşanan adaletsizlikler
  • Tımarları elinden alınanların verdiği destek

MAKALE TAVSİYESİ: Osmanlı Arşiv Kaynakları Çerçevesinde Şahkulu Ayaklanması’nın Sebepleri

Yaşanan tüm bu sorunlar sebebiyle Türkmenler kendilerini bu dertlerden kurtaracak mehdi beklentisi içine girdiler.

Şahkulu İsyanı Haritası
Şahkulu’nun Anadolu’da hareketleri haritası

Şahkulu İsyanının çıkışı ve gelişimi;

Şehzade Korkut’un Antalya’dan ayrılmasını Padişah II. Bayezid’in ölümü olarak algılayan Şahkulu isyan bayrağını açtı. Kütahya’ya kadar olan bölgeyi ele geçiren Şahkulu üzerine gönderilen Osmanlı kuvvetlerini yendi. Şehzade Ahmet isyanı bastırmakla görevlendirdi. Ancak yeniçerilerin kendisine padişah olarak biat etmesini istedi, yeniçeriler bunu kabul etmeyince oluşan kargaşa ortamında Şahkulu kaçtı. Takibi sürdüren Osmanlı kuvvetleri (Hadım Ali Paşa komutasında) Sivas yakınlarında Gökçay Meydan Muharebesi‘nde Şahkulu öldürüldü. Türkmenlerin bir kısmı İran’a doğru kaçtı.

Şahkulu İsyanı ve Osmanlı-Safevi ilişkileri test sorusu
Şahkulu İsyanı ve Osmanlı-Safevi ilişkileri test sorusunun cevabı A şıkkıdır.

Şahkulu Ayaklanmasının Sonuçları

  • Ayaklanmanın güçlükle bastırılması Safevilerin Anadolu’da ki etkinliğinin kanıtıdır.
  • Türkmenlerin bir kısmı Modon ve Koron’a sürgün edilmiştir.

OKUMA TAVSİYESİ: Yavuz Sultan Selim Dönemi Siyasi Olayları Maddeler Halinde

Şahkulu isyanı padişahlık yolunda Şehzade Ahmet ve Korkut’un şansını azaltırken, Şehzade Selim’in yolunu açmıştır. Şehzade Selim, bu isyan ile Şii Safevi tehlikesini net olarak görmüş, tahta geçtiği gibi Safevi meselesinin çözümüne yönelmiştir.


] }

Tavsiye Konular

Preveze Deniz Zaferi Haritası

Preveze Deniz Savaşı Sebepleri, Sonuçları ve Önemi

Preveze Deniz Savaşı 1538 yılında Osmanlı donanması ile Haçlı donanması arasında gerçekleşmiş ve kesin Osmanlı …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir