17. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya İlişkileri Özet

Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1533 İstanbul Antlaşması ile barış sağlanmıştı. 17. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya İlişkileri tekrar savaşa dönüştü.

Osmanlı’nın 17. yüzyılda ilişki kurduğu devletler ile ilgili bir kodlama lazım olabilir. En sondaki videoda var. Bir bak derim.

17. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya İlişkileri

Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki mücadelelerin temel sebebi, Macaristan’a egemen olma isteğidir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde sağlanan sulh ortamı 1593 senesine kadar aynı şekilde devam etti.
Fakat,
a) 2 ülkenin karşılıklı hudut ihlalleri
b) Avusturya’nın ödemesi gerekli olan vergileri ödememesi
gibi nedenlerden ötürü sulh bozuldu.

Savaşın ilk senelerinde Osmanlı kuvvetleri büyük başarılar kazandılar. Fakat ilerleyen dönemlerde Avusturya’nın direnişi arttı ve savaş uzadı. III. Mehmet (1595-1603) devlet adamlarının tavsiyelerine ordunun gücün  başında sefere çıktı. Osmanlı Ordusu Eğri Kalesi’ni fethetti. Haçova Savaşı‘nda Avusturya Ordusu’nu mağlubiyete uğrattı (1596).
III. Mehmet’in, geriye dönmesinden ardından Kanije Kalesi alındı.
Sonrasında Avusturya Ordusu Kanije’yi kuşattı, fakat Tiryaki Hasan Paşa, Kanije önlerinde Avusturya ordusunu bozguna uğrattı. (1601).
Osmanlı kuvvetleri 1605’te Estergon’u fethetti. Bu gelişmelerden sonra Eflak, Boğdan ve Erdel Beyleri Osmanlı egemenliğini tekrardan kabul ettiler.

Zor durumda olan Avusturya’nın barış talebi üzerine Avusturya ve Osmanlı arasında Zitvatorok Antlaşması (1606) imzalandı.
Zitvatorok Antlaşması’na göre;
1) Avusturya, Osmanlı Devleti’ne savaş tazminatı ödeyecekti.
2) Avusturya, bundan önceki gibi senelik vergi ödemeyecekti.
3) Avusturya arşidükü, Osmanlı padişahına eşit sayılacak ve kendisine cesar (imparator) denilecekti.
4) Eğri, Estergon ve Kanije Kaleleri Osmanlılarda kalacaktı.

1533 İstanbul Antlaşması ile Osmanlı sadrazamına eşit sayılan Avusturya arşidükünün Zitvatorok Antlaşmasıyla Osmanlı padişahına eşit sayılmasını Osmanlı-Avusturya ilişkileri açısından değerlendiriniz.

Zitvatorok Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti’nin Avusturya üzerindeki üstünlüğü ve müeyyide gücü bitmiştir. (Avusturya arşidükünün Osmanlı padişahına eşit sayılması ve vergilerin kesilmesi bu vaziyetin göstergesidir)

DİKKAT: Osmanlı Devleti’nin Avusturya’ya bir takım tavizler vermesinde; Anadolu’da Celali İsyanları’nın artması ve İran Savaşları’nın sürmesi etken olmuştur.

Avusturya’nın, Avrupa’da Otuz Yıl Savaşları’yla (1618-1648) uğraşması, Osmanlı Devleti’nin ise Celali Ayaklanmaları ve İran savaşlarıyla uğraşıyor olması, iki devlet arasında uzunca bir barış yaşanmasına sebep oldu. Avusturya’nın Osmanlı Devleti’ne karşı ayaklanan Erdel Beyliği’ni desteklemesi ile başlayan savaş Vasvar Antlaşmasıyla sonuçlandı. (1664)

Vasvar Antlaşması‘na göre;
– Uyvar ve Novigrad Kaleleri Osmanlı Devleti’nde kalacak, Zerinvar Kalesi ise Avusturya’ya bırakacaktı.
– Avusturya, Erdel’in Osmanlı egemenliğinde meydana geldiğini kabul edecekti.
– Osmanlı Devleti’nin belirlediği kişi , Avusturya tarafından Erdel Beyi olarak tanınacaktı.

17. Yüzyılda Osmanlı-Avusturya İlişkileri 2. Viyana Kuşatması, Kutsal İttifak Savaşları ve Karlofça Antlaşması ile daha çok Osmanlı aleyhine devam etti. Bahsettiğim konulara aşağıdaki linklerden devam edebilirsiniz.

OKUMA TAVSİYESİ: II. Viyana Kuşatması Ders Notu

OKUMA TAVSİYESİ: Kutsal İttifak Konu Anlatımı

OKUMA TAVSİYESİ: Karlofça ve İstanbul Antlaşması Özeti