18. Yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki Değişim ve Islahatlar

1. OSMANLI DEVLETİ’NDEKİ DEĞİŞİM VE ISLAHATLAR

a. Osmanlı Devleti’nde Yönetim konu anlatımı için tıklayınız.

b. Taşra Teşkilatı

Osmanlı Devleti 18. yüzyıla kadar iltizam sistemi uyguluyordu. Bu sistemde tımar haricindeki toprakların gelirlerini açık artırma yoluyla mültezimlere kiralıyordu. Bu yüzyıldan sonra iltizamdan vazgeçilerek “Malikane sistemine” geçildi. Malikane sistemiyle mukataa topraklar, muaccele denen satış bedeli karşılığında, kişinin hayatı süresince kiralanıyordu.

İstanbul’da oturan malikane sahipleri, malikanelerini mültezimler yoluyla idare etmeye başladılar. Mültezimler mukataa mahalline yerleşmiş ayanlardı. Ayanlar zamanla malikaneleri  ele geçirdiler.

Daha sonra mütesellimlik, voyvodalık, muhassıllık gibi resmi görevlere yükselerek Osmanlı Devleti’nin merkez, taşra ve ordu sisteminde etkili duruma geldiler. III. Selim döneminde daha da güç kazandılar. II. Mahmut Sened-i İttifak ile ayanların varlığını resmen tanımak zorunda kaldı.

XVIII. yüzyılda âyanların güçlenmesinin nedenleri neler olabilir?

Osmanlı Devleti’nin savaşlarda zor durumda kalması ve ayanlardan destek alması ayanların güçlenmesine sebep olmuştur.

Esham:

18. yüzyıl boyunca yapılan savaşların uzun sürmesi ve başarısızlıkla sonuçlanması, Osmanlı ekonomisinin daha da bozulmasına neden oldu. Devlet bütçesinde oluşan açığı kapatmak için esham adıyla iç borçlanmaya gidildi. Vergiler arttırıldı.