Kategori: 5. Ünite: En Uzun Yüzyıl (1800-1922)

1876 Anayasasında (Kanuni Esaside) 1909’da Yapılan Değişiklikler

Kanuni Esasi 1908’de 2. defa yürülüğe girdi. 31 Mart Vakasından sonra 1909’da bazı maddeleri değiştirildi. Bu yazımızda 1876 Anayasasında (Kanuni Esaside) 1909’da Yapılan Değişiklikler nelerdir? sorusunu cevaplamaya çalıacağız.

1876 Anayasasında (Kanuni Esaside) 1909’da Yapılan Değişiklikler

1909 yılında Kanuni Esasinin maddelerinden 21 tanesi değiştirilmiş, 1 tanesi kaldırılmış (119. madde) ve 3 madde eklenmiştir. Değiştirilen maddeler 3, 6, 7, 10, 12, 27, 28, 29, 30, 35, 36, 38, 43, 44, 53, 54, 76, 77, 80, 113 ve 118. maddelerdir.

1876 Anayasa (Kanuni Esasi) Maddesi	1909 Değişikliği
3. Madde: Osmanlı Devleti tahtının Osmanlı Sülalesinin en büyük ferdine ait olduğunu belirtmektedir.	Padişaha, göreve geldiğinde Meclisi Umumi önünde şeriat ve anayasa hükümlerine uyma, vatan ve millete “sadakat etme” yönünde ant içme zorunluğunun getirilmiştir.
6. Madde: Padişahın kullanacağı ödeneklerle ilgili maddedir.	“Kanunu mahsus mucibince” cümlesi eklenmiş ve padişahın harcalamaları kısıtlanmıştır.
7. Madde: Vekillerin tayin ve azli, yabancı devletlerle sözleşme yapılması, savaş ve barış ilanı, hutbelerde isminin okunması, kara ve deniz kuvvetlerinin kumandası, Meclis-i Umumi’nin toplanması ve tatili, Heyet-i Mebusan’ın feshi Padişahın mutlak haklarındandır.	a) Rütbe ve nişan verme kanuna uygun olacak. b) Padişahın hükümet üyelerini istediği gibi belirleme yetkisi kaldırılarak, Sadrazamın şekillendirip sunacağı vekillerin onaylanması şekline dönüştürüldü. c) Vekillere yasa önerme yetkisi verildi. d) Padişahın genel af ilan yetkisi için genel meclisin onayını alması şartı eklendi. e) Meclis anayasanın uygun göreceği tarihte açılır. (Açma yetkisi padişahtan alındı.) f) Padişahın fesih yetkisi kısıtlandı. Ancak 35. Madde de belirtilen koşullar gerçekleşir ve Ayan Meclisinin onayı ile feshedilebilir. Bu durumda 3 ay içinde tekrar seçimler yapılır. g) Yürütme meclise karşı sorumludur.
10. Madde: Kişi güvenliği	a) Sebepsiz tutuklama yasaklandı. b) Şeriata aykırılık nedeniyle de tutuklama ve cezalandırmanın yapılabilecek.
12. Madde: Sansür	Matbuat kanun dairesinde serbesttir. Hiçbir şekilde basımdan önce denetim ve kontrole tabi tutulamaz.
27. Madde: Bakan (vekil) ataması	Padişah vekilleri sadrazamın teklifi ile atar.
28. Madde: Bakanlar Kurulu’nun karar alabilmesi için Padişahın onayı gerekir.	Simgesel olarak padişah tarafından onaylanır.
29. Madde: Sadrazam kararlarında Padişahtan izin alır.	Hükümet kararları için padişahtan izin isteme yöntemi kaldırılmıştır.
30. Madde: Bakanlar görevlerinden dolayı sorumludur ve bu sorumlulukları padişaha karşıdır.	Karara imza atan Sadrazam ve Bakanlar Meclisi Mebusan’a karşı sorumludur. Padişahın siyasi sorumluluğu kalmamıştır.
35. Madde: Hükümetle Meclisi Mebusan arasında bir anlaşmazlık çıktığı zaman padişah, kendi isteğine göre, hükümeti değiştirecek veya mebusan seçimlerini yenileyecek hakka sahiptir.	İlk anlaşmazlıkta hükümet istifa eder. Yeni hükümette aynı konuda anlaşmazlığa düşerse Ayan Meclisi’nin onayı ile meclis padişah tarafından feshedilir. 3 ay içinde seçimlere gidilir. Seçim sonrası aynı anlaşmazlık devam ederse yeni meclisin kararı geçerlidir.
36. Madde: Meclisler toplanmış halde değilken hükümet kanun yerine geçecek kararlar çıkarabilir.	Bu kararlar ilk toplantıda Meclisi Mebusan’a sunulur.