4. Ünite: İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

9. Sınıf Tarih Oğuzlar (Uzlar)

Oğuz Kağan Destanı’na göre Oğuzlar, Oğuz Han’ın 6 oğlu ve onların 4’er oğlundan meydana gelmişlerdir. Meydana gelen bu 24 boyun, ayrı adı ve unvanları vardır.

24 oğuz boyu şeması

En kalabalık Türk topluluğu olan Oğuzlar, uzun süre Göktürk ve Uygur devletlerinin egemenliğinde yaşamışlardır.
X. yüzyılda Oğuz Yabgu Devleti adıyla kendi devletlerini kurmuşlardır.
Devletleri yıkılınca, Oğuzların bir bölümü Avrupa’ya göç ederek Hristiyanlaşmıştır. Geriye kalan bölümü ise İslamiyeti benimseyerek Büyük Selçuklu Devleti, Anadolu Selçuklu Devleti, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşlarında yer almıştır.
Oğuzların Kınık boyu Selçuklu, Kayı boyu Osmanlı, Bayındır boyu Akkoyunlu, Avşar boyu İran’da Avşar hanedanlığını kurmuştur.

TAVSİYE LİNK: Oğuzların Tarih Boyunca Kurduğu Devletlerin Adları

✓ X. yüzyıldan itibaren özellikle İran, Anadolu ve Balkanlar bölgesinde kurulan tüm beylik ve devletler, doğrudan Oğuzlar / Türkmen hanedanlar tarafından kurulmuştur.

✓ Oğuzların Avrupa’ya göç ederek Hristiyan olanlarına Uz, Ön Asya’ya yerleşerek Müslüman olanlarına Türkmen denir.

Günümüzde Romanya’nın kuzeyine yerleşen Uzlar, Gagavuzlar; Kiev’in güneyine yerleşen Uzlar ise Karakalpaklar olarak anılmaktadır. Bunların büyük bölümü, millî benliklerini korumayı başarmışlardır.
Dede Korkut hikayeleri en önemli edebi eserleridir. (Kıpçak – Oğuz mücadelelerini konu alır.)

TAVSİYE LİNK: Oğuzlar (Uzlar) Hakkında Kısa Bilgi