Anadolu Uygarlıkları Kısa Özet

İLKÇAĞDA ANADOLU UYGARLIKLARI

Anadolu , Asya kıtasının en batısında bir yarımadadır. Asya-Avrupa ve Afrika kıtalarının ortasında bulunmaktadır. Anadolu ilk çağlardan itibaren insanların dikkatini çekmiş , mühim bir yerleşim ve uygarlık merkezi olmuştur .

Anadolu’nun ilkçağlardan itibaren yerleşim merkezi olmasının nedenlerini şöyle sıralayabiliriz :

• Stratejik konumunun elverişliliği
• İkliminin elverişli olması
• Doğal kaynakların bol olması
• Su kaynaklarının ve verimli ovaların tarıma elverişli olması .

Tarih öncesinde Anadolu’da bulunan başlıca yerleşim merkezleri ve buluntular şunlardır :

• Karain, Beldibi ve Belbaşı Mağaraları ( Antalya yakınlarında ) – Yontma Taş Çağı
• Hacılar Köyü kalıntıları ( Burdur Yakınlarında ) – Cilalı Taş çağı
• Çatalhöyük ( Konya yakınları ) – Cilalı Taş Çağı
• Alişar ( Yozgat yakınlarında ) – Maden Çağı
• Alacahöyük ( Çorum yakınlarında ) – Maden Çağı
• Truva ( Çanakkale yakınlarında ) – Maden Çağı

Hititler

Hititler ( Etiler ) M.Ö. 2000 yılında Anadolu’ya gelerek Kızılırmak kıvrımına yerleştiler. Anadolu’da bilinen ilk devleti kurdular. Suriye sebebiyle Hititlerle Mısırlılar Suriye‘de Kadeş denen yerde savaştılar ( M.Ö. 1296 ). Savaş sonrası Kadeş anlaşması (tarihte ilk yazılı anlaşma) imzalandı. Boğazlar üzerinden gelen Frigler M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devleti’ne son verdiler.

Frigyalılar

M.Ö. 1200’de Anadolu’ya gelen Frigler , Hitit devletini yıktılar. Kızılırmak’ın batısından Sakarya ırmağına kadar uzanan bölgeye yerleşerek Gordion ( Gordiyon ) şehrini kendilerine başkent yaptılar. Frig Devleti Kafkaslar üzerinden gelen Kimmerler tarafından yıkıldı. Daha sonra Lidyalılarin egemenliği altına girdiler .

Lidyalılar

Batı Anadolu da Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgede Friglerden sonra devlet kurdular. Başkentleri Salihli yakınlarındaki Sardes şehriydi. En güçlü dönemleri Kral Giges zamanı idi . Devletin sınırlarını Kızılırmak’a kadar genişlettiler . Lidyalılar, İran’dan gelen Persler tarafından ortadan kaldırıldı.

Lidyalılar döneminde Anadolu’da ticaret çok geliştirti. Efes’ten başlayan ve Sard’tan geçerek Sus’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptılar. Tarihte ilk defa madeni parayı Lidya’lılar kullandılar .

Urartular

M.Ö. 900’dea Doğu Anadolu’da Van çevresinde kuruldu. Başkentleri Tuşpa (Van) şehriydi. Anadolu’yu uzun süre Asur’lulara karşı korudular. Urartu Devleti’ni İran’dan gelen Med’ler ortadan kaldırdılar .

İyonyalılar

Batı Anadolu ‘da kuzeyde Foça ile Güneyde Büyük Menderes ırmağı arasındaki bölgeye yerleşen İyonyalılar şehir devletleri kurdular. En önemli şehirleri Foça, İzmir, Efes ve Milet’tir .

Bu devletlerden sonra Anadolu’da egemenlik sıra ile Persler’in , Büyük İskender’in Roma İmparatorluğu’nun , Bizans’ın ve Türkler’in eline geçti.

KONUYLA İLGİLİ TEST ÇÖZ: İnsanlığın İlk Dönemleri Test 2