Tarih 9 dersi 5. ünitesi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ (10-13. YÜZYILLAR) 2. konusu İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ alt başlığı olan Büyük Selçuklu Devletinde Devlet Teşkilatı dahilinde ki “Büyük Selçuklu Devletinde Sosyal ve İktisadi Hayat Konu Anlatımı“nı aşağıdan okuyabilirsiniz.

Bu konu aynı zamanda Tarih 3 dersi TÜRKLERDE EKONOMi ünitesi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE EKONOMİ konusunun bir parçasıdır.

SELÇUKLULARDA KÜLTÜR VE MEDENİYET

Selçuklularda Sosyal ve İktisadi Hayat

Halkın konar-göçer yaşayanları hayvancılıkla, yerleşik yaşayanları ise tarım, ticaret ve zanaatkarlıkla geçinirdi. Ev, bahçe benzeri taşınmaz mallar kişilere aitti fakat ormanlar ve tarım sahaları devlete aitti. Devlete ait olan bu topraklara miri arazi denirdi. Miri arazi dörde ayrılırdı:

Selçuklularda toprak yönetimi ve sonuçları hakkında neler söylenebilir?

Has Topraklar: Geliri en fazla olan topraklardır. Geliri hükümdara bırakılırdı.
İkta Topraklar: Gelirleri hizmet karşılığı aylık olarak melik, buyruk, vali, komutan ve sipahilere bırakılan topraklardı. Bu toprakların gelirini toplayan ikta sahibi belirlenmiş sayıda süvari asker (sipahi) beslemek zorundaydı.
Haraci topraklar: Müslüman olmayanların topraklardı.
Vakıf topraklar: Devlet hazinesine ait bir takım toprakların vergi geliri ile ilim ve toplumsal tesislerin gereksinimleri karşılanırdı. Bu sisteme vakıf sistemi, bu topraklara vakıf toprağı denir.
Topraklar dışında; öşür, haraç, cizye vergileri, savaşlarda ele geçirilen ganimetlerin 1/5’i, gümrük vergileri,orman ve maden işletmelerinden edinilen vergiler ve bağlı beylik ve devletlerden edinilen vergiler de devletin öbür gelir kaynaklarıydı.

Selçuklularda toprak yönetiminin sonuçları hakkında neler söylenebilir?

Devlet hazineden para harcamadan hem ordu bakıp, hem önemli görevlilerin maaşlarını karşılayıp, hem de ilim ve sosyal tesislerin gereksinimleri karşılanmıştır.