Kategori: 5. Ünite: İslam Medeniyetinin Doğuşu

Cahiliye Devrinde Arabistan’ın Durumu

Arapların Ceziret’ül Arap dedikleri Arap Yarımadası Asya kıtasının güneyindeki üç yarımadadan en batıdaki ve en büyüğüdür.

Arap Yarımadası halkının çoğunluğunu Arapların oluşturmasına rağmen aynı dönemde birden fazla devletin kurulmasının sebepleri neler olabilir?

1. Arap yarımadasında siyasi birliktelik yoktu. Kabilecilik anlayışı egemen, kan davaları yaygındır.
2. Kabilecilikte esas olan kan bağıdır.
3. Kabilecilik anlayışından dolayı Seçere ya da ırk bilimi gelişmiştir.
4. Göçebe yaşayanlara Bedevî ismi verilir. Oturmuş yaşayanlar (Medenî) tarımla uğraşırlar.
5. Şam ve Hicaz ticaret karayolu sayesinde ticaret gelişmiştir.

UYARI:
Bu bölge, Uzak Doğu (Hindistan – Çin) ve Afrika ülkeleriyle, Akdeniz ülkeleri arasındaki ticarette bir köprü misyonu yapmıştır.

EK BİLGİ:
Güneyde Yemen’den başlayıp Kuzey’de Akabe’ye ve buradan Suriye ve Mısır’a erişen yola Hicaz Ticaret Yolu denir.

6. Haram aylarda, kan davalarına dayalı savaşlar yapılmaz. Kabe’nin çevresinde putlar için şenlikler yapılır panayırlar kurulurdu. Bu panayırların en önemlisi olan Ukaz Panayırında, ticaretin yanında şiir yarışmaları ve spor müsabakalarıda yapılırdı.

YORUM:

Bu panayırlar medeni-bedevi görüşmesini sağlamış ve Arap tarihinde kültürel bütünlüğü olmasına vesile olmuştur.

7. En yaygın inanç putperestliktir. Putlar Kabe’de yer alırdı. En önemli putlar; Hubel, Lat, Menat ve Uzza‘dır. Bunların dışında Hristiyanlık, Mecusilik ve Haniflik benzeri inançlar da vardır.
8. Kabilecilik ve askerlik anlayışından dolayı erkek nufüsa büyük önem verilirdi.
9. Edebiyat ve şiir sanatı gelişmiştir. Tarih yazıcılığı gelişmemiştir.
10. İslâmiyet öncesi Arapların bu yaşamlarına Cahiliye Devri denir. Bölgede Bizans ve Sasaniler’in üstünlük mücadelesi vardır.

Halk: Arap Yarımadası Sami ırkının anavatanıdır. Burada hayatını sürdüren Araplar 2 ana kola ayrılmıştır:

* Güney Arapları (Kahtaniler
* Kuzey Arapları (Adnaniler)

EK BİLGİ:
Güney Arapları Yemenliler olup, ziraat ve ticaretle uğraşıyorlardı. ( Yerleşik hayat sürüyorlardı)
Kuzey Arapları; Nebatiler, Tedmürlüler, Necidliler ve Hicazlılardı. Hicaz bölgesi; Mekke, Medine ve Taif’ten oluşmaktadır.

YORUM:
Kuzey ve Güney arasındaki bu çeşitli hayat, Arabistan’ın tarihî gelişiminde 2 çeşitli kültürün doğmasına neden olmuştur.

UYARI:

Bedevîlerin (Göçebelerin) gök cisimlerine konusunda inançları, ışığında sürülerini otlattıkları Ay üstünde yoğunlaşmıştır. Ay’a tapma çoban toplumlarda görülürken, Güneş’e tapma, ziraat ( medeni – yerleşik) ile uğraşan toplumlarda görülür.

YORUM:
Arap toplumunda toplumsal hayat yerleşik (medeni) ve göçer (bedevi) olmak üzere 2 biçimde devam etmiştir.

UYARI:
Bedevî toplumunun temeli kabile örgütüne dayanıyordu. Bu teşkilatta her çadır bir aileyi temsil eder. Çadırlar topluluğu bir hayyı ortaya getirir. Hayy tüm mensupları ile bir Kavim’i oluştururdu. Birkaç akraba Kavim bir araya gelerek Kabileyi oluştururdu.

YORUM:

* Kabile örgütünde kan akrabalığı en mühim birleştirici öğe olmuştur.
* Araplardaki bu toplumsal ve siyasi teşkilatlanma, Ortada Asya’daki Türklerin toplumsal yapılanmasıyla metodik olarak benzerlik gösterir.

EK BİLGİ:
Araplarda aile – hayy – kavim – kabile yapılanmasının Türklerdeki oguş – urug – boy – budun yapılanmasına benzediği görülmektedir.