Küba Buhranı (Füze Krizi) Konu Anlatımı

Küba Buhranı veya Ekim Füzeleri krizi 1962 yılında Amerika ve SSCB’yi savaşın eğine getiren olaydır. Amerika’nın Türkiye ve İtalya’ya, SSCB’nin Küba’ya füze yerleştirmesi iki kutuplu dünyayı germiş ve nükleer saavaş ihtimali ortaya çıkmıştır.

İçindekiler

Küba Buhranı

Küba Buhranı en altta bulunan sorular hariç 527 kelimeden oluşmaktadır. Daha kısa bir anlatım arıyorsanız, buyrun 🙂 Küba Buhranı Hakkında Kısa Bilgi

Küba Füze Krizinin Sebepleri

Krizin gerçek nedeni Amerikan Hükümeti’nin Fidel Kastro idaresini devirmek istemesidir. Bu çerçevede ABD Latin Amerika ülkeleri ile birlikte Kastro idaresini yıkmayı, üstelik Küba’yı ele geçirmeyi planladıysa da başarısız oldu.
Diğer nedeni ise SSCB’nin bu durumu kullanarak Küba’ya destek çıkmasıdır.
Üçüncü sebep ise Sovyetler’in Küba Buhranı’ndan istifade ederek Amerika Birleşik Devletleri’den bazı ödünler koparmak istemesi. ( Sözgelimi Türkiye’deki füzelerin kaldırılması.)

Küba Krizinin Gelişimi

1 Mayıs 1960’da meydana gelen U2 Krizi, Amerikan – Sovyet ilişkilerini hepten gerginleştirirken Küba ile SSCB’yi daha yakınlaştırdı ve Küba’da Sovyet füzeleri konuşlandırılmaya başladı.

Bu durum aslında Kruşçev tarafından tasarlanmış bir soğuk savaş oyunuydu. Amerika biraz olayın üzerine gittiğinde füzeler sökülecek ve Amerika Birleşik Devletleri’den tavizler koparılacaktı.

Küba’ya konuşlandırılan füzeleri ABD fotoğraflatınca bunalım şiddetlendi. Sovyetler Küba’da füze rampalarını kurmaya başlamış, lakin füzelerin tüm parçaları henüz Küba’ya ulaşmamıştı. Bunu engellemek isteyen Amerika NATO ve Birleşmiş Milletler’e danışmadan (sadece bilgi vererek) savaş gemileri aracılığıyla Küba’yı abluka altına aldı.

Yazıyı hala okumaya devam ediyorsan en sonda ki soruları çözmeyi unutma .)

Ekim Füzeleri Krizinin Çözülmesi

Amerika ve Sovyet başkanları Kennedy ve Khrushchev mektuplaşmaya başladı.

Khrushchev, mektubunda Türkiye’de ki füzelerin sökülmesi istemiş, Türkiye’yi işgal etmeyeceğine, iç işlerine karışmayacağına söz vermiş bunun karşılığında aynı şeyleri Küba içinde istemiştir.

Kennedy başlangıçta Türkiye’de ki füzelerle ilgili yorum yapmasa da Küba ve Türkiye’deki füzelerin sökülmesi ile buhran sonuçlandı.

Küba Krizinin Sonuçları

Sovyetler Birliği’de Kruşçev serüvencilik suçlamasıyla iktidardan düşürüldü.
Ekim Füzeleri bunalımı, soğuk savaşın zirve noktasına vardığı bir dönemde “detant” ve “müzakere” havası yaratmıştır. Nükleer savaşın eşiğine gelindiğini anlayan taraflar, bu bunalımdan sonra daha dikkatli olacaklardır. (Mesela Amerika Türkiye’deki Jüpiter füzelerini tek taraflı bir hükümle sökmeye başlamıştır.)
NATO üyeleri, daha doğrusu NATO’nun Avrupa kanadı, böyle bir bunalımda görüşlerinin alınmayacağını, Amerika Birleşik Devletleri’nin tek başına davranacağını anlamışlardır.
Küba Füzeleri bunalımı, o dönem ki 2 kutuplu dünya düzeninde, blokları yaratan devler arasındaki ilişkileri de etkiledi. Doğu Bloku içerisinde Çin – SSCB anlaşmazlığı açığa çıktı. Pekin, Moskova’yı “devrimci davaya ihanetle” suçladı. Moskova Pekin’i serüvencilikle itham etti. Batı Bloku’nda Fransa 2 süper güç arasında denge kuracak bir “Batı Avrupa Koalisyonu” teşebbüsü başlattı ve Amerika Birleşik Devletleri ile ilişkilerini gevşetme yönünde önemli adımlar atarak bizzat nükleer programını başlattı.
Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Küba buhranından sonra nükleer silahların yayılmasını engellemek amaçlı Moskova’da 5 Temmuz 1963’te “Nükleer Silah Denemelerinin Kısmi Yasaklanması Anlaşması”nı imzaladılar. (Bu protokol atmosferde, uzayda ve denizaltında nükleer tecrübeleri yasaklıyor fakat toprak altındaki nükleer denemelere müsade ediyordu.)
Küba Füze Krizi, yerel bir çatışmada geleneksel (klasik) silahların ehemmiyetini artırmıştır.
Herhangi bir bunalım esnasında Washington – Moskova direk bir haberleşme hattının oluşturulması kararlaştırıldı. İki başkent arasında telefon hattı (hotline) kurulmuştur.
Türkiye 2 süper kuvvet içinde sıkıştığını farketmiş ve coğrafi konumu ile Amerika’yla olan yakınlığının olumsuz neticeleri olabileceğini görmüştür.

Küba Füze Krizi ve Türkiye

1961 yılında İzmir Çiğli’ye yerleştirilen 16 Jüpiter füzesi, SSCB ile ABD arasında yaşanan krizde Türkiye’yi pazarlık konularından biri haline getirmiş, Türkiye Sovyet işgali ile burun buruna gelmiştir. Nihayet ABD’nin Türkiye’de ki füzelerin eskidiği belirterek füzeleri sökmesi olayı yatıştırmıştır.

Bu olay Türkiye’ye NATO’da ve ABD nezninde kendi iradesi dışında pazarlıklara konu olabileceğini göstermiştir.

Kaynak: Vikipedia