Roma İmparatorluğu Hakkında Geniş Özet

Roma İmparatorluğu

M.Ö. 20 yıllarından itibaren İtalya’ya değişik kavimler yerleşmiştir. Roma medeniyetinin kurulmasında İtalikle ve Etrüsk’ler önemli rol oynamışlardır. Romalılar; disiplinli, planlı ve teşkilatçı hareket ederek kıs aşurede bütün İtalya’yı Roma’ya bağlamışlardır. Fenikelilerin Tunus’ta kurdukları kolonicilerden Kartacalılarla Romalılar arasında 100’den fazla Pön Savaşları yapılmıştır. Pön Savaşları sonucunda Kartaca Roma İmparatorluğuna bağlanmıştır. Bu gelişmelerden sonra Romalılar, Doğu Akdeniz’e yönelmiştir. On Savaşlarının devam ettiği sırada İskender İmparatorluğu parçalanmış, Romalılar, Selevkoslar Krallığı’nı yenerek Türkiye topraklarının tamamına hâkim olmuşlardır. İngiltere, Fransa, Güney Avrupa’nın tamamı, Balkanlar, Anadolu, Suriye, Filistin, Mezopotamya ve Kuzey Afrika’nın tamamına hâkim olan Roma İmparatorluğu, tarihte ilk ve son defa Akdeniz havzasına tek başına egemen olmuştur.

Roma İmparatorluğu’nun siyasal tarihide; Krallık(M.Ö.27-M.S 395) dönemleri yaşanmıştır. Merkezi yönetimin zayıflaması, eyaletlerinin güçlenmesi, Hristiyanlığın yayılması, Kavimler göçünün meydana getirdiği kargaşa, iç savaşlara katılan orduların sınırların ihmal etmesi gibi nedenlerden dolayı Roma İmparatorluğu, Doğu ve Batı olarak parçalanmıştır (395).Bunlardan Batı Roma 476’da, Doğu Roma ise 1453’te yıkılmıştır.

Roma medeniyeti önceleri Helenizm, sonraları Doğu medeniyetlerinin etkisi altına gelmiştir. Ancak zaman içerisinde Roma İmparatorluğu bu kültürleri kendi potasında eriterek damgasını vurmuştur. Romalılar yapmış oldukları kanunlarla günümüze kadar adlarından bahsettirmişlerdir. Roma’da particilerle (soylular), pleplere ( Roma’ya sonradan gelen halk)arasında çatışmalar olmuştur. Plepler bütün siyasal ve sosyal hakları ellerinde bulunduran patricilere karşı isyan etmişler, çatışmaları önlemek amacıyla Romalılar Yunan kanunlarından yararlanarak 12 Levha Kanunlarını yapmışlardır. Patrici plep mücadelesi 12 Levha Kanunlarından sonra da devam etmiştir. Ancak bazı konsüller sınıflar arasındaki mücadeleye son vermek amacıyla pleplere siyasal ve sosyal haklar vermişlerdir.

UYARI

Günümüz Batı Dünyasında hukuk kurallarının temeli Roma hukukuna dayanır. Bu hukuk kuralları bazı değişikliklerle Bizans hukuku adıyla Doğu Roma’da yürürlükte kalmıştır.

Romalılar önceleri çok tanrılı bir inanışa sahipti. Hz. İsa’dan sonra havarilerinin gayretleri Filistin’de yayılmaya başlayan Hristiyanlık dini Roma halkını etkilemeye başlamıştır. Roma İmparatorluğu ilk Hristiyanlara şiddetli baskılar yapmasına rağmen Hristiyanlığın yaygınlaşmasını önleyememiştir. Milano Fermanı’yla 313 tarihinde Hristiyanlık serbest bırakılmış, Büyük Teodosius tarafından 381 yılında Roma İmparatorluğunun resmi dini olarak kabul edilmiştir.

Ekonomi

Roma’nın ekonomisi; tarım hayvancılık ve ticarete dayalıydı. Bağlı eyaletlerden toplanan vergiler ve iş gücünün eyaletlerden sağlanması Roma İmparatorluğu’nun zenginleşmesinde etkili olmuştur. Roma İmparatorluğu kendisine bağladığı bölgeleri sömürmüştür. Romalılar ticareti geliştirmek amacıyla Anadolu’da yeni yollar yapmışlar ve ihtiyaç duydukları ürünleri Anadolu’dan götürmüşlerdir. Romalılar; Fenikeliler, İyon yalıların ve Yunanların gerçekleştirdiği alfabeye son şeklini kazandırmışlar ve ‘’Latin Alfabesini’’ oluşturmuşlardır. Mısır’dan aldıkları Güneş Yılı esaslı takvimi, Sezar ve Papa XIII. Gregor dönemlerindeki düzenlemelerle bugün kullandığımız şekle getirmişlerdir.

Mimari alanında ilerleyen Romalılar, Yunanlardan aldıkları yapı şeklini, Etrüsklerden aldıkları kemer ve kubbeleri yapılarına başarıyla uygulamışlardır. Ülkemizde Romalılardan kalan eserler arasında İstanbul’da Çemberlitaş ve Bozdoğan Kemeri, Ankara’da Avgustos Tapınağı ve Roma hamamı, Antalya’da Aspendos tiyatrosu meşhurdur.