Rüsum-u Sitte İdaresi Kısaca

Osmanlı’nın borçları ödeyememesi önce Ramazan Kararnamesine sonra Rüsum-u Sitte İdaresinin kurulmasına sebep oldu. Bu yazımızda Rüsum-u Sitte İdaresini kısaca kuruluşundan itibaren anlatalım. KPSS hazırlığı yapan arkadaşlara faydalı olması dileğiyle.

Rüsum-u Sitte İdaresi

Rüsum-u Sitte İdaresinin Kuruluş Tarihi	10 Kasım 1879 tarihinde yapılan Anlaşma ile kuruldu. 13 Ocak 1880 tarihinde faaliyete geçti.
Rüsum-u Sitte İdaresinin Adı Ne Anlama Gelir?	Altı Vergi İdaresi
Rüsum-u Sitte İdaresi Hangi Padişah Döneminde Kuruldu?	II. Abdülhamid

Rüsum-u Sitte Nedir? Kısaca

Borç batağına saplanan Osmanlı Devleti Ramazan Kararnamesi ile de çıkış yolu bulamayınca Galata Bankerleri ile masaya otururak 10 yıllığına 6 vergi kalemini (Müskirat, (alkollü içecek) Pul, İstanbul civarındaki deniz ürünleri vergisi, Edirne-Samsun-Bursa İpek Öşrü, Tönbeki ve Tütün Tekeli vergileri) Osmanlı Bankası ve Galata Bankerlerine devretmiştir. Bu idareyede Rüsum-u Sitte adı verilmiştir.

Rüsum-u Sitte İdaresinin Önemi

Bu idare ile iç borçlar düzenli olarak ödenmeye başlamış lakin dış borç ödemesinin sekteye uğraması alacaklı devletlerin tepkisine yol açmıştır.

Rüsum-u Sitte İdaresi Geniş Anlatım

1854 yılında ilk dış borçla başlayan macera 1875 yılında batağa saplandı. Osmanlı Ramazan Kararnamesi ile Avrupa’da büyük itibar kaybına uğradı. 93 Harbi Osmanlı ekonomisini daha da perişan etti. Bir taraftan alacaklı devletler, bir taraftan Galata Bankerleri Osmanlı Devleti’ni sıkıştırmaya başladı.

Galata Bankerleri temsilcileri ile görüşmeler olumlu sonuç verdi. Bankerlerin alacaklarını sağlam bir temele dayandırılması yönündeki istekleri kabul edilerek aşağıdaki 6 adet vergi gelirinin 10 yıl süreyle önceki yıllardan 8.725.000 lira alacaklı oldukları kabul edilen Galata Bankerlerine bırakılması uygun görülmüştür.

Rüsum-u Sitte İdaresine Bırakılan Vergiler

Rüsum-u sitte vergileri;

• Pul resmi,
• Alkollü içkiler (ispirto) vergisi,
• Tütün tekeli gelirleri,
• İstanbul, Bursa Edirne ve Samsun ipek kozası öşür gelirleri,
• İstanbul ve çevresi balık avı vergisi
• Tuz tekeli resim gelirleri,

Bu işin yönetim imtiyazı da Rüsum-u Sitte İdaresi adı verilen özel bir yönetime bırakılmıştır. İdarenin başına Fransız Hamilton Long getirilmişti. 130’u Türk olmak üzere topalm 5.714 memur bu idarede görevliydi. Toplanacak gelirin üç ayda bir 275.000 liralık, yani yılda 1.100.000 liralık, kısmı alacaklılara, kalan kısmı devletin diğer borçlarına aktarılacaktır.

Kuruluş hazırlıklarını tamamlamaya çalışan Rüsum-i Sitte İdaresi Hamilton Lang’ı başkanlığa getirdi. Lang, gerek Osmanlı yönetiminin, gerekse Avrupa finansçevrelerinin yakından tanıdığı bir isimdi. Avrupa’nın bazı önemli yayın organlarında yayınlanan raporunda Lang, iyimser bir tablo çizdi. Osmanlı memurlarının yetenekli olduğundan bahisle, kendilerine muntazam ve yeterli maaş verildiği ve başlarında Batılıbir uzman bulunduğu takdirde önemli işler başarabileceklerini, rüşvet ve iltimasa teşebbüs etmeyeceklerini dile getirdi. Bundan daha önemli olarak, iyi yönetilmek şartıyla ülke kaynaklarının borçları ödeyebilecek güçte olduğunu iddia etti. Osmanlı Devleti’nin borç ödemedeki aczinin ülkenin fakirliğinden değil, kötü yönetimden kaynaklandığını ileri sürdü

Kaynak: http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000003913/5000004421.pdf Sayfa: 34

10 Kasım 1879 tarihinde yapılan anlaşma (1879 Kararnamesi diye anılmaktadır.) ile kurulan ve 13 Ocak 1880 tarihinde faaliyete geçen bu idare ile sadece Galata Bankerlerine olan borçların ödenmesi kesin bir şekle bağlanmış oluyordu. Bu idare Galata Bankerlerine olan borcun ödenmesini garanti altına alsa da Avrupalı Devletlerde kendi alacaklarının derdine düşmüştü. Osmanlı’nın borç serüveni Muharrem Kararnamesine doğru dört nala yol almakta idi.