İlk Türk Devletlerinde Kurultay (Toy)

İlk Türk Devletlerinde Kurultay

Devlet işlerinin yürütülmesinde Hatun ve Kurultay hükümdarlara yardım etmişlerdir. Kurultay Moğolca bir kelime olup Türkçe karşılığı “Toy”dur. Türklerde iktidarı ve hükümdarı kontrol eden, savaş, barış gibi devleti ilgilendiren önemli konuları görüşen ve kurultay adı verilen bir meclis bulunuyordu. Türkçe ‘danışma meclisi’ anlamına gelen kurultaya; boy beyleri ileri gelen devlet memurları, din adamları ve toplumsal hayatta önemli yerlere gelen kadınlar katılıyordu. (Toya katılma hakkına sahip kişilere Toygun denir.) İslamiyet’ten önceki Türk devletlerinde yer alan Kurultay;

–Törede değişiklikler yapılırdı.
-Hükümdar ve veliahtı belirleyebilirdi.
-Siyasal, sosyal ve ekonomik sorunlar ile ilgili kararlar alabilirdi.

Örneğin, Kurultay Göktürk hükümdarı Bilge Kağan’ın şehirlerin surlarla çevrilmesi, Budizm ve Taoizm’in tanıtılması gibi tekliflerini mecliste reddetmiştir. Bu durum,

-Hükümdarın bazı inançların tanınması ve şehirlerin korunmasını istediği
-Hükümdarın her teklifinin mecliste kabul edilmediği
-Hükümdarın demokratik bir tutum sergilediğini ve meclisin güçlü olduğunu göstermektedir.

Ancak bazı dönemlerde farklı uygulamalar görülmüş, bazı Türk hükümdarları kurultayın aldığı kararları uygulamamıştır. Bu durum kurultayın danışma meclisine benzediğini göstermektedir. Devletin siyasal, ekonomik ve kültürel sorunlarının Kurultay’da görüşülmesi ve karara bağlanması Türk devletlerinin demokratik yönünü göstermektedir.

OKUMA TAVSİYESİ: Kurultay Nedir? Kurultayın Görevleri Nelerdir?