İlk Türk Devletlerinde Toplum Yapısı

Eski lise 1 müfredatında yer alan yeni müfredatta ise daha çok konu içlerine serpiştirilen İlk Türk Devletlerinde Toplum Yapısı konusu aynı zamanda lise 3 tarih dersi Türklerde Toplum Yapısı ünitesi içinde yer almaktadır.

TOPLUM YAPISI

Türk toplumu; Oguş : Aile
Urug :Soy=Aileler birliği
Bod(Boy) :Kabileler
Budun : Halk olarak bilinen birimlerden oluşuyordu.
Boyların en başında yer alan BEY’ler, töreye göre boyu yönetim ederlerdi. Boyların bir araya gelmesiyle Hükümet (İL) kurulurdu.

AİLE: Eskiyen Türk toplumsal yaşamında ocak tüm toplumsal bünyenin çekirdeği durumundaydı. Kan akrabalığına dayanıyordu. Türk ailesi ” çekirdek aile ” tipindeydi. Bu istikameti ile Yunan, Roma, Slav ailelerinden ayrılmaktadır. Eskiden Yunanistan’da ve Roma’da aile reisi, ailenin öbür bireyleri üstünde salt hakim iken, İslav’larda ise aile büyüğü tüm aile vatandaşlarına kölesi benzeri hükmederdi. Bu ailelerde mülkiyet kolektifti.

Türklerde ise mülk ortaklığı tek otlaklara ve hayvan sürülerine aitti. Üstelik sürülerde çok kere kişisel mülk halindeydi. Izdivaç Eden erkek ya da kız, baba ocağından paylarını alarak ayrılır, yepyeni bir ocak kurardı. Baba hanesi ise en minik oğula kalırdı. Türklerde tek eşlilik yaygındı. Kadın hürdü ve Türk topluluğunda hürmet görürdü. At biner, ok atar, üstelik güreş tutarlardı. Namus ve iffetine düşkün meydana gelen Türk kadınının savaşta düşman eline geçmesi büyük zillet sayılırdı.

URUG: Bu anlam soy, sop anlamına gelmektedir.

BOY: Aileler ya da soy’lar tek araya geldiği süre boy teşkil ediyordu. En Başında Bey bulunurdu. Bey’in misyonu boydaki iç dayanışmayı muhafaza etmek, hak ve adaleti muhafaza etmek ve düzenlemekti. Boy Bey’leri cesareti, mali kudreti ve doğruluğu ile tanınmış bireyler arasından seçilirdi. Ocak ve soyların temsilcileri, seçici kurulu meydana getirirdi. Bu heyet, eskiyen Türk devletlerinde şuanki meclislerin minik çaptaki ilk tipidir.

BODUN: Boylar birliğine “BODUN” denmekteydi. En Başında “HAN” yer alıyordu . Bodunlar Boylar arasındaki iyi işbirliğinin oluşturduğu politik topluluklardır.

Türk Toplumunun Özellikleri:

Halk hürdü. Her Biri benzer işi yaptığından (hayvancılık) aralarında kesinlikle olarak SINIF’ların meydana çıkması imkansızdı. Hayat biçimleri GÖÇEBE olduğundan savaşta elde ettikleri esirleri çalıştırmaya elverişli değildi. Bu yüzden Türk toplumunda KÖLE sınıfı yoktu. Inanç adamları öbür toplumlarda meydana geldiği benzeri imtiyazlı değillerdi.