Türkiye Selçuklu Devleti Maddeler Halinde

Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti Maddeler Halinde özet konu anlatımımıza hoşgeldiniz. 🙂 1077-1308 tarihleri arasında hüküm süren Anadolu Selçuklularını hükümdar hükümdar yazımızda bulabilirsiniz.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah (1077-1086)

* Anadolu’nun Türk yurdu hâline gelmesinde etkili olan Türkiye Selçukluları uzun ömürlü Türk devletlerindendir.

* Süleyman Şah, Arslan Yabgu’nun torunu ve Türkiye Selçuklu Devleti‘nin kurucusudur. 1077 yılında Hristiyanlar için oldukça önemli olan İznik’i ele geçirmiş ve başkent yapmıştır.

* Adana, Tarsus ve Antakya’yı fethederek Suriye bölgesine yönelen Süleyman Şah, 1086 yılında Antakya yolunda Suriye Selçuklu Meliki Tutuş ile mücadele sırasında ölmüştür.

* Süleyman Şah’ın oğulları Kılıç Arslan ve Davut Kulan Arslan da Melikşah tarafından İsfahan’a götürülmüştür.

* Süleyman Şah’ın İznik’te vekil olarak bıraktığı Ebu’l-Kasım, Türkiye Selçuklu Devleti’nin devamını sağlamış ve hatta Bizans’a karşı mücadele ile devletin sınırlarını Marmara kıyılarına kadar genişletmiştir.

* 1092 yılında Melikşah’ın ölümünden sonra Kılıç Arslan ve Davut Kulan Arslan esaretten kurtularak İznik’e gelmiş ve devleti Ebu’l-Kasım’dan devralmıştır.

 

I. Kılıçarslan (1092-1107)

* I. Haçlı Seferiyle İznik elden çıktı, başkent İznik’ten Konya‘ya taşındı.

* Haçlı seferleri sonrasında Danişmenlilerden Malatya’yı aldı.

I. Mesut (1116-1155)

* II. Haçlı seferlerini durdurdu.

* Anadolu’ya ilk defa Türkiye denmeye başlandı

* İlk Anadolu (Türkiye) Selçuklu parasını (Bakır) bastırdı.

II. Kılıçarslan (1155-1192)

* Danişmentlilere son verdi,

* Mengücekleri denetim altına aldı.

* Bizans’la Miryokefalon Savaşı (1176) yapıldı. Türkleri Anadolu’dan atmak isteyen Bizans’la yapılan  bu savaşı Bizanslılar kesin bir biçimde kaybetti.

Miryokefalon Savaşı’nın Sonuçları

-Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşti.

-Bizans savunmaya Türkler taarruza geçti.

-Bizans’ın Anadolu’yu alma ümidi sona erdi.

-Batılı kaynaklarda “Anadolu’yu işgal eden” yerine “Türkiye” denmeye başlandı.

* İlk defa altın ve gümüş paralar bastırıldı.

* Kervansaraylar ve önemli ticaret yolları yapıldı.

* İlk defa ticarette sigorta sistemi uygulanmaya başlandı

I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1196 / 1205-1211)

* Antalya alındı —> ticaret ve liman şehri haline getirildi –> Akdeniz’e önem verilmeye başlandı.

* Antalya’da donanma kuruldu, ilk defa denizciliğe başlandı.

* Venediklilerle ilk defa ticaret anlaşması imzalandı —> Akabinde Mısır ve Avrupa ile de ticari ilişkiler geliştirildi.

* Ticareti geliştirmek adına Avrupalı tüccarlara düşük gümrük vergisi uygulaması getirildi.

I. İzzeddin Keykavus (1211-1220)

* Trabzon Rum İmparatorluğu vergiye bağlandı

* Sinop fethedildi Karadenizinde önemi arttı, ticaret gelişti.

* Kıbrıs krallığıyla ticari anlaşma yapıldı.

I. Aleaddin Keykübad (1220-1237)

* Türkiye Selçuklularının en parlak dönemidir

* Ahi teşkilatı gelişti(Osmanlıdaki loncaya benzer)

* Alanya(Alaiye) alındı –> tersane kuruldu

* Batı ve Akdeniz kıyılarında Türkmen iskan siyaseti uygulandı

* Sinoptaki donanmayla suğdak limanına deniz aşırı sefer yapıldı, Kırım’a Türk tüccarlar yerleştirildi.

* Harzemşahlarla Yassıçimen Savaşı yapıldı. (1230) —> Bu savaşla Harzemşahlar yıkılma sürecine girdi ama bu Anadolu Selçuklu Devleti içinde sonun başlangıcı oldu, bunun sebebi Harzemşahların Moğollar ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında tampon bölge görevi görmesiydi.

* Anadolu Moğol istilasına açık hale geldi.

II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246)

* Anadolu Selçuklu devleti bu dönemde zayıflamaya başladı ve yıkılma sürecine girdi.

* Devlet yönetiminde iç sıkıntılar çıkmaya başladı.—> II. Gıyaseddin yönetimden uzaklaştı. —> Ülkeyi yerine vezir Saadeddin Köpek yönetmeye başladı.

* Baba İshak ayaklanması (Babailer isyanı) çıktı. (1240)

Baba İshak ayaklanması (Babailer isyanı)

-Türkiye tarihindeki ilk dini nitelikli ayaklanmadır.

-Devlet otoritesi içten içe sarsıldı.

-Devlet ile halk ilişkisi kopma noktasına geldi.

* Moğollar (İlhanlı Devleti) ile Kösedağ Savaşı yapıldı. (1243)  —> Anadolu Selçuklu Devleti Moğollar karşısında tutunamadı. 

Kösedağ Savaşı’nın Sonuçları

-İtibarı sarsılan Türkiye (Anadolu) Selçuklu devleti yıkılma sürecine girdi.

-Taht kavgaları başladı ve iç karışıklıklar arttı, merkezi otorite bozuldu.

-Moğollar şehirleri yağmalamaya başladı.

-Anadolu’da sosyal-ekonomik hayat büyük zarar gördü. Anadolu’daki tüm ticari canlılık sona erdi.

-Türklerin batıya ilerlemesi durdu.

-Moğollar Anadolu halkına ağır vergiler yüklediler.–> Halk fakirleşti.

-Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu. İkinci Beylikler Dönemi’ne bu savaşın akabinde girildi.

Türkiye (Anadolu) Selçukluları Devleti’nin Yıkılışı

* II. Gıyaseddin’in ölümünden sonra oğullan arasında taht kavgaları başladı.

* Bu karışıklıklar sırasında Moğollar Türkiye Selçuklularının içişlerine karışarak ülkeyi oğulları II. izzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıç Arslan, II. Alaeddin Keykubad arasına paylaştırdı.

* III. Gıyaseddin Keyhüsrev küçük yaşta hükümdar olduğundan, onun zamanında Vezir Muineddin Süleyman Pervane devlet idaresini ele aldı.

* Muineddin Süleyman Pervane, bir taraftan Moğollarla iyi geçinirken diğer taraftan onları Anadolu dan atma çareleri aradı. Muineddin Süleyman Pervane, Moğollar ile Memlûkluları birbirine düşürerek Anadolu’yu Moğol baskısından kurtarmak istemiştir. Bu amaçla Memlük Sultanı Baybars tan yardım istedi.  1277 yılında Anadolu’ya gelen Baybars, Moğolları Elbistan Ovası’nda mağlubiyete uğratarak Kayseri’ye kadar geldi. Ancak kışın yaklaşması ve Muineddin Süleyman Pervane’nin yardıma gelmemesi üzerine Muineddin Süleyman Pervane’nin oyununu anlamış, oyuna gelmemek için Anadolu’dan ayrılmıştır.

* Bu olay Moğolların intikam hırsıyla saldırılarını daha da artırmalarına neden oldu. Anadolu tamamen Moğol kontrolüne geçti. Selçuklu sultanlığı sembolik bir makam haline geldi.

* 1281’de Moğollar Türkiye Selçuklu Devleti topraklarını III. Gıyaseddln Keyhüsrev ve II. Mesut arasında paylaştırdılar. Önce III. Gıyaseddln Keyhüsrev’in ölümü, ardından birçok karışıklık sonrasında II. Mesut’un 1308’de ölümü üzerine Türkiye Selçuklu Devleti yıkıldı.

* Moğollar merkezden yolladıkları valilerle Anadolu’yu yönetmeye başladılar. Bu durum 1336 da İlhanlı Devletinin yıkılmasına kadar devam etti.