Asya Hun İmparatorluğu Hakkında Bilgi

ASYA HUN İMPARATORLUĞU

Kuruldukları tarih kesin olarak bilinmeyen Hunlar hakkında Çinlilerin verdiği bilgiler M.Ö. I. Bin yılın başlarına kadar uzanır. Hunlar hakkında ilk belge M.Ö. 318 yılında Çinliler ile Hunlar arasında imzalanan antlaşmadır. (Kuzey Şansi Antlaşması)

M.Ö III. yüzyılın ikinci yarısında Hunlar, Çinlilere karşı büyük bir güç haline gelmişlerdir. Çinliler, Hun akınlarına engel olabilmek için kuzey sınırlarında bir duvar örmeye başlamışlardır. Bugün ‘ÇİN SEDDİ’ diye bildiğimiz bu duvar M.Ö. 214 yılında tamamlanmıştır.

Hunlar; Orhun-Selenga ırmakları ve Ötüken bölgesinde yaşamışlardır. Yazılı belgelerin yetersizliği sebebiyle, Hunlardan önceki Türklerle ilgili kesin bir şey söylenememektedir. Bu sebeple, Asya Hun Devleti hakkında bilgi sahibi olduğumuz ilk Türk devleti sayılmaktadır. Hunların bilinen ilk hükümdarı Teoman (Tuman)’dır. Teoman’ın en büyük başarısı, Çin’in içinde bulunduğu karışıklıklardan yararlanarak çevresinde bulunan Türk boylarını bir bayrak altında toplamasıdır.

Teoman’dan sonra Hunların başına Mete Han (M.Ö. 209-174) geçmiştir. Mete Han, Hunlar arasında birliği sağladıktan sonra, Yüeçiler üzerine seferler düzenlemiştir. Çinlilerle mücadele eden Mete Han’ın düşüncesi, Çin’i etkisiz hale getirmekti. Çin’i yıllık vergiye bağlayan Mete, gücünün sembolü olarak Çinli bir prensesle evlenmiştir.

Mete, büyük bir devlet olan Çin’in dışarıdan yönetilemeyeceğini iyi anlamıştı. Kalabalık Çin nüfusu içerisinde Türklerin asimile olmasından çekinen Mete, Çinlilerle antlaşma yapmış ve onlarla dost kalmayı tercih etmiştir. Çin’den her yıl vergi almakla yetinmiştir.

Mete Han’dan sonra Çinlililerin propogandasıyla Hun beyleri birbirine düşmüştür. İpek Yolu üzerindeki memleketler Çin egemenliğine geçmeye başlamış, böylece İpek Yolu’nun kontrolü Çinlilere geçmiştir.

Mete’nin ölümünden sonra zayıflayan Hunlar, önce Doğu ve Batı sonra da Güney ve Kuzey olarak parçalanmışlardır. Hunların bir bölümü Çinlilerin hakimiyetine girmiş, bir kısmı da bağımsızlıklarını devam ettirmek için batıya göç etmişlerdir.