İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkarılan İsyanlar

Milli mücadele döneminde TBMM’ye karşı pek çok ayaklanma çıktı. Bu ayaklanma çeşitlerinden biri de İstanbul Hükümeti tarafından çıkarılan isyanlardı.

Büyük Millet Meclisi’ne ve dolayısıyla milli mücadeleye karşı İstanbul hükümeti tarafından çıkarılan ayaklanmalar 8. ve 12. sınıf İnkılap Tarihi dersi konusu olup, LGS, TYT, AYT ve KPSS gibi sınavlarda soru değer taşımaktadır.

Tüm ayaklanmaları bir arada görmek isterseniz şu konu sizin için daha faydalı olabilir. TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar Hangileridir? Nedenleri ve Sonuçları

İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkarılan İsyanların Sebepleri

Elbetteki bu ayaklanmalar sadece İstanbul hükümeti tarafından çıkarılmamıştır. Sebepleri şöyledir;

• Halifeyi Anadolu’da ki harekete karşı korumak.
• İtilaf devletlerinin tepkisini çekmemek ve saltanatı ve hilafeti bu şekilde koruyup kurtaracaklarını düşünmeleri
• İstanbul Hükümetinin halkın dini duygularını sömürmesi ve TBMM’ye karşı kışkırtması
• İtilaf devletlerinin Çanakkale ve İstanbul Boğazı ile TBMM güçleri arasında tampon bölge oluşturma çabası.

İstanbul Hükümeti Tarafından Kışkırtılan Ayaklanmalar

Doğrudan İstanbul Hükümeti tarafından çıkarılan ayaklanmalar bir şifre ile daha akılda kalıcı olabilir. AH İstanbul Hükümeti dediğimizde Anzavur Ayaklanması ve Hilafet Ordusu Ayaklanması rahatça hatırlanabilir.

İnkılap Tarihi dersinden ezber yapmaya çalışıyorsan aşağıdaki videoda toplam 37 adet İnkılap Tarihi şifresi bulunmakta. Bir göz at istersen.

Hilafet Ordusu (Kuvayı İnzibatiye) İsyanı

Hilafet ordusunun diğer adı nedir?	Kuvayı İnzibatiye – Sadakat Ordusu
Kuvayı İnzibatiyenin görev süresi	18 Nisan 1920 – 14 Haziran 1920
Kuvayı İnzibatiyenin komutanı kimdir?	İlk komutanı Süleyman Şefik Paşa, daha sonra Ahmet Anzavur
Hilafet ordusunun kuruluş sebebi nedir?	Siva Kongresi sonrası gittikçe güçlenen milli mücadele yanlılarının yerel isyanlar ile saf dışı bırakılamayacağını anlayan Damat Fert Paşa’nın düzenli bir orduya ihtiyaç duyması
Kuvayı İnzibatiyenin kuruluş amacı nedir?	Milli kuvvetleri etkisizleştirmek ve İstanbul Boğazı’ndan uzak tutmak.

Hilafet Ordusu 18 Nisan 1920 tarihli bir hükümet kararnamesi ile İngilizlerden alınan para ve silah yardımıyla kuruldu. Bu ordu İstanbul yönünde geçiş sağlayana Geyve’nin Milli Kuvvetlerin elinden alınmasını, böylece İzmit ve doğusunda kontrolü İngilizlere geçirmeyi amaçlıyordu.

Hilafet Ordusunun isyanını bastırmakla Ali Fuat (Cebesoy) Paşa görevlendirildi. 20. Kolordu 3 ay süren çatışmalardan sonra Kuvayı İnzibatiye geri püskürttü. Ele başları yakalanarak cezalandırıldı. 14 Haziran 1920’de Hilafet Ordusu dağıtıldı.

Anzavur Ayaklanması

Ahmet Anzavur kimdir?	Çerkez kökenlidir. Osmanlı Devleti tarafından mirimiranlık (sivil paşalık) verilmiştir.
Ahmet Anzavur’un kurduğu ordunun adı nedir?	Kuvayı Muhammediye
Anzavur İsyanı nerede gerçekleşti?	Güney Marmara’da (Manyas, Susurluk, Gönen, Karacabey dolayları)

Alaylı bir jandarma subayı iken kendisine paşalık rütbesi verilen Ahmet Anzavur, İstanbul Hükümeti ve İtilaf devletlerinden aldığı destekle Kuvayı Muhammediye adı verilen birlikler kurdu.

Bu birliklerin amacı İngilizlerin boğazlardaki varlığını korumak ve Anadolu’dan gelebilecek tehditleri önlemektir. 2 Kasım 1919’da başlayan isyan Manyas, Susurluk, Gönen ve Uluabad dolaylarında etkili oldu. 28 Kasım 1919’da bastırıldı.

Ahmet Anzavur, aynı bölgede bir defa daha isyan çıkardıysa da Çerkez Ethem tarafından bu ikinci isyan bastırıldı. (15 Nisan 1920)

İstanbul Hükümeti Tarafından Çıkarılan İsyanların Milli Mücadeleye Etkileri

İstanbul Hükümeti’nin özellikle Damat Ferit’in milli mücadeleye karşı tutumu milli mücadele sürecinin uzamasına sebep oldu. Zira özellikle şeyhülislamdan alınan milli mücadele karşıtı fetva milli güçte bölünmeye sebep oldu.

Bunun yanında ayaklanmalar ile mücadele hem maddi (asker, silah, mermi vs.) hemde manevi kayıplara sebep oldu.

Bu isyanların olumlu tek tarafı ise isyanların süratle bastırılması TBMM’nin otoritesini arttırdı.