1555 Amasya Antlaşması Maddeleri ve Önemi

1555 Amasya Antlaşması Osmanlı Devleti İran arasında yapılan ilk antlaşma olması sebebiyle önem arz etmektedir.

Tarihi	29 Mayıs 1555
İmzalayan devletler	Osmanlı – İran (Safeviler)
Antlaşma hangi padişah döneminde imzalanmıştır?	Kanuni Sultan Süleyman

1534 yılında Kanuni, Irakeyn Seferi‘nde Azebaycan, Tebriz, Bağdat ve Basra’yı ele geçirdi.

1548’de 2. İran Seferi’ni yapan Kanuni, Şah Tahmasb’ın saldırıları üzerine 1553’de 3. İran Seferi’ne (Nahcivan Seferi) çıktı.

Nahcivan Seferi’nde pasif savunma yapıp Kanuni’nin karşısına çıkamayan Tahmasb’ın Osmanlı ordu güzergahında yaptığı tahribat Osmanlı ordusunun yiyecek sıkıntısı yaşamasına sebep oldu. Kış mevsimi de gelince Kanuni kışı geçirmek için Amasya’ya çekildi.

Kanuni’nin İstanbul’a dönmeyip Amasya’da kışlaması Tahmasb’ı tedirgin etti.

Amasya Antlaşması’nın Maddeleri

Kanuni’nin Amasya’da bulunduğu sırada Tahmasb’ın elçilik heyeti 100 kişilik bir mahiyet ile huzura gelip hediyelerini ve Şah Tahmasb’ın mektubunu sundu. Buna karşılık Kanuni’de Tahmasb’a bir mektup gönderdi.

Dolayısıyla Amasya Antlaşması karşılıklı imzalanmış bir antlaşma değildir. Karşılıklı iyi niyet mektuplaşmadır. Bu sebeple net maddeler yazmak mümkün değildir. Mektuplardan ortaya çıkan maddeler şunlardır:

• İran’dan hacca gidecekler Osmanlı topraklarından geçebilecektir.
• Şiiler Hz. Ali dışında ki 3 halifeye ve Hz Aişe’ye saygılı davranacaklardır. (Teberrâîliğin yasaklanması)
• Safevilerden bir saldırı olmadıkça Osmanlı beyleri sınırı aşmayacaktır.

Amasya Antlaşması’nın Önemi

Osmanlı ile Safeviler arasında yapılan ilk antlaşma olması bakımından önemlidir.

İki tarafından sınırı aşmayacaklarına garanti vermesi neticesinde Doğu Anadolu, Tebriz, Irak, Erivan ve Azerbaycan Osmanlı’da kalmıştır.

Antlaşma Tahmasb’ın ölümüne kadar 25 yıl geçerli kalmıştır.