Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
1555 Amasya Antlaşması Osmanlı Devleti İran arasında yapılan ilk antlaşma olması sebebiyle önem arz etmektedir.
| Tarihi | 29 Mayıs 1555 |
| İmzalayan devletler | Osmanlı – İran (Safeviler) |
| Antlaşma hangi padişah döneminde imzalanmıştır? | Kanuni Sultan Süleyman |
1534 yılında Kanuni, Irakeyn Seferi‘nde Azebaycan, Tebriz, Bağdat ve Basra’yı ele geçirdi.
1548’de 2. İran Seferi’ni yapan Kanuni, Şah Tahmasb’ın saldırıları üzerine 1553’de 3. İran Seferi’ne (Nahcivan Seferi) çıktı.
Nahcivan Seferi’nde pasif savunma yapıp Kanuni’nin karşısına çıkamayan Tahmasb’ın Osmanlı ordu güzergahında yaptığı tahribat Osmanlı ordusunun yiyecek sıkıntısı yaşamasına sebep oldu. Kış mevsimi de gelince Kanuni kışı geçirmek için Amasya’ya çekildi.
Kanuni’nin İstanbul’a dönmeyip Amasya’da kışlaması Tahmasb’ı tedirgin etti.
İçindekiler
Amasya Antlaşması’nın Maddeleri
Kanuni’nin Amasya’da bulunduğu sırada Tahmasb’ın elçilik heyeti 100 kişilik bir mahiyet ile huzura gelip hediyelerini ve Şah Tahmasb’ın mektubunu sundu. Buna karşılık Kanuni’de Tahmasb’a bir mektup gönderdi.
Dolayısıyla Amasya Antlaşması karşılıklı imzalanmış bir antlaşma değildir. Karşılıklı iyi niyet mektuplaşmadır. Bu sebeple net maddeler yazmak mümkün değildir. Mektuplardan ortaya çıkan maddeler şunlardır:
- İran’dan hacca gidecekler Osmanlı topraklarından geçebilecektir.
- Şiiler Hz. Ali dışında ki 3 halifeye ve Hz Aişe’ye saygılı davranacaklardır. (Teberrâîliğin yasaklanması)
- Safevilerden bir saldırı olmadıkça Osmanlı beyleri sınırı aşmayacaktır.
Amasya Antlaşması’nın Önemi
Osmanlı ile Safeviler arasında yapılan ilk antlaşma olması bakımından önemlidir.
İki tarafından sınırı aşmayacaklarına garanti vermesi neticesinde Doğu Anadolu, Tebriz, Irak, Erivan ve Azerbaycan Osmanlı’da kalmıştır.
Antlaşma Tahmasb’ın ölümüne kadar 25 yıl geçerli kalmıştır.
1555 yılında yapılan Amasya Antlaşması Osmanlı ile Safeviler arasında yapılan ilk antlaşmadır.
Amasya ANtlaşması Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmıştır.
Amasya Antlaşması, II. İsmail döneminde 1577 yılında bozulmuştur. Bunun üzerine 3. Murat Safevilerin üzerine sefere çıkmış ve 1590 yılında Ferhat Paşa Antlaşması imzalanmıştır.
