İtil Bulgar Devleti Özeti

Lise 1 tarih dersi İlk Türk Devletleri ünitesi dahilinde bulunan DİĞER TÜRK DEVLETLERİ ve TOPLULUKLARI konusunun alt başlığı olan Bulgarlar konusunu öğrenebilmek için işe Büyük Bulgar Devleti ile başlamak gerekir. Büyük Bulgar Devleti konu anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız. Ardından İdil Bulgar Devleti ders notunu aşağıdan okuduktan sonra, en son buraya tıklayarak Tuna Bulgar Devleti ders notunu buraya tıklayarak okumayı unutmayınız.

İtil (İdil-Volga-Kama) Bulgar Devleti

643 yılında Büyük Bulgar Devleti Hazarlar tarafından yıkılınca Hazarlara bağlanmayı reddeden Bulgarların bir bölümü güneybatıya göç ederken, bir bölümü de kuzeye yönelerek, İtil (Volga) boylarına yerleşmişler burada Moğol istilasına kadar yaşayacak olan İdil Bulgar Devleti’ni kurmuşlardır.

İtil Bulgarlarının yerleştiği bölge, İslâm ülkeleri ile Hazarlar ve İskandinav kavimlerinin ticari açıdan üs bölgesiydi. Ticaret ve tarım ile uğraştıklarını bildiğimiz Bulgarlar, uzunca bir zaman Hazarlara ilişkili kalmışlardır. Bulgar Şehri diye malum başkentleri, zamanının mühim ticaret merkezlerinden idi.

Müslüman tüccarların etkisiyle X. asrın başlarında İslâmiyet ile tanışan Bulgarlar, Abbasiler ile diplomatik münasebet kurmuşlardır. Bulgar Hanı Almış, Abbasi halifesi El-Muktedir’e müracaat ederek , İslâmiyet’i öğretecek din âlimleri ve cami yapacak mimarlar istemiştir. Abbasi halifesi bu talebi onay ederek, kalabalık bir kurulu 922 senesinde Bulgarlara göndermiştir. Bu heyet içindeki İbn Fadlan, başından geçenleri anlattığı seyahatnamesinde, Bulgarlar ve öbür Türk boylarıyla ilgili mühim veriler vermektedir. İtil Bulgar Devleti’ne 1237 senesinde , Altınorda Hanı Batu son vermiştir.
İlk Müslüman Türk topluluklarından ortaya iştirak eden İtil Bulgarları, bugünkü Kazan Türklerinin atalarıdır. Öbür bulgar toplulukları eriyip gittikleri hâlde, İtil Bulgarları Müslüman olmaları yardımıyla kimliklerini koruyabilmişlerdir.

İtil Bulgarlarına Ak Bulgarlar veya Kazan Bulgarlarıda denir.

İtil Bulgarlarının Türk-İslam Tarihindeki Yeri ve Önemi
1- İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğudur. (Karahanlılardan önce)
2- Moğolların ve Altınordu Devletinin Türkleşmesine neden oldular.

İtil Bulgarları ile Tuna Bulgarları Arasında ki Fark:
İtil Bulgarları müslüman olurken Tuna Bulgarları hristiyan olmuştur.