Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
I. İnönü Muharebesinin Dış Sonuçları arasında yer alan Londra Konferansı konusu lise ve ortaokul İnkılap Tarihi müfredatı dahilinde olup KPSS değeride taşmaktadır. Okullarda yapılan klasik sınavlarda “Londra Konferansı‘nda Türkiye’yi kimler temsil etti? TBMM’nin Londra Konferansına katılma amacı nedir? Londra Konferansı’nın toplanma amacı nedir? Londra Konferansı’nın önemi nedir?” gibi sorular çıkabilmektedir. Aşağıda bu soruları cevaplamaya çalışacağız.
İçindekiler
Londra Konferansı
TBMM Hükümeti’nin Batı Cephesi’nde 1. İnönü Muharebesi’nde Yunanlıları yenmesi ve bunun yanında Doğu ve Güney Cephesi’nde elde edilen başarılar, İtilaf Devletleri’ni Sevr Antlaşması’nı gözden geçirmeye itti.
Londra Konferansı 23 Şubat 12 Mart 1921 tarihleri arasında toplanmıştır.
Londra Konferansı’nın Toplanma Nedenleri (Amaçları)
- TBMM hükümetinin 1. İnönü başarısı.
- TBMM’nin Ermenilere karşı Doğu Cephesindeki başarısı.
- Güney Cephesi‘nde Fransızlara karşı kazanılan başarı
- TBMM hükümeti ile Sovyet Rusya arasında ki yakınlaşma.
- İtilaf devletleri arasındaki anlaşmazlıklar.
- TBMM’ye ve Türk halkına Sevr Antlaşması‘nı biraz yumuşatarak kabul ettirmek
- Yunanlılara zaman kazandırmak
Londra Konferansı’na Katılan Devletler
İngiltere, İtalya, İstanbul Hükümeti, Fransa, Yunanistan, TBMM Hükümeti katılmıştır. Konferansta TBMM’yi Bekir Sami Bey, İstanbul Hükümeti’ni Tevfik Paşa temsil etmiştir.
Londra Konferansı’na TBMM’nin Davet Edilmesi
TBMM Hükümeti Londra Konferansı’na önce İstanbul Hükümeti tarafından davet edildi. TBMM bu şekilde bir daveti kabul edemeyeceğini bildirince, İtalya aracılığı ile konferansa davet edildi. İtilaf devletleri hem TBMM hemde İstanbul Hükümeti davet edilerek ikilik çıkarmanın peşine düştüler.
TBMM’nin Londra Konferansı’na Katılma Nedeni (Amacı)
Londra Konferansı’nda neler görüşüleceğini bilen TBMM Hükümeti yine de Konferansa katılma kararı aldı. Zira konferanstan hiç bir önemli karar çıkmasa bile TBMM Hükümeti şu kazanımları sağlamış olacaktı.
- Misak-ı Milliyi dünyaya duyurmak.
- TBMM Hükümeti’nin hukuken tanınmasını sağlamak.
- “Türkler, barışa yanaşmıyor. Savaş yanlısı.” savını yok etmek.
Londra Konferansı’nda ki Gelişmeler
İtilaf Devletleri beklendiği gibi konferansta Sevr Antlaşması’nı yumuşatarak Türk tarafına kabul ettirmeye çalıştırlar. (Sevr Antlaşması’nın askeri hükümleri biraz arttırılacak, İzmir Türkler ‘de kalacak, Hristiyan bir vali tarafından yönetilecek, Yunan askerleri bulunacak vb.) İstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik Paşa “Sözü Türk milletinin yegane temsilcisi olan TBMM heyetine bırakıyorum” diyerek İtilaf devletlerinin ikilik çıkarma politikasını devre dışı bıraktı. Konferanstan bir sonuç çıkmadı.
Londra Konferansı’nın Önemi
- İtilaf devletleri TBMM’yi resmen tanımış oldular.
- TBMM ilk defa uluslararası bir kurula katılmış oldu.
- TBMM barış yanlısı olduğunu dünya kamuoyuna ispatladı.
- Misak-ı Milli dünyaya duyuruldu.
- İşgalcilerin Sevr Antlaşması’ndan taviz verebileceği görüldü.
- Anlaşmaya varılamaması, Türk milletine tam zafer kazanılması gerektiğini gösterdi.
Konferanstan bir netice elde edilememesi üzerine Yunanlılar saldırı hazırlıklarına başlamış ve akabinde 2. İnönü Muharebesi gerçekleşmiştir.
Londra Konferansı’nda Bekir Sami Bey’in Yaptığı İkili Antlaşmalar
Bekir Sami Bey, İngiltere ile esir mübadelesi ve İtalya ile ekonomiye yönelik ikili antlaşmalar imzalamıştır. Bekir Sami Bey, bu antlaşmalarda eşitlik ilkesini gözetmemiştir. Buna göre İtalya; Trakya ve İzmir’in Tüklere verilmesini destekleyecek, TBMM’de Ege ve Akdeniz kıyılarında (İzmir hariç) ekonomik imtiyaz sahibi olacaktı. İngilizlerle yapılan antlaşmaya göre İngilizler sadece Malta’daki Türk esirleri serbest bırakırken; TBMM elindeki büyün İngiliz esirleri serbest bırakacaktı. Dış İşleri Bakanı Bekir Sami Bey’in yaptığı bu antlaşmaları TBMM onaylamadı. Zira bu antlaşmalar ülkelerarası eşitlik ilkesine aykırı idi. Bekir Sami Bey Dışişleri Bakanlığı’ndan alındı. Yerine Yusuf Kemal Tengirşek getirildi. Bu antlaşmalar, TBMM’nin antlaşma imzalanabilecek diplomatik saygınlığa ulaştığını göstermiştir.
Londra Konferansı ile ilgili yazımızı okudunuz. Eksik gördüğünüz bir nokta var ise lütfen yorum kısmından bize ulaşınız. Londra Konferansı Hakkında Kısa Bilgi için tıklayınız.
