İkta Sisteminin Faydaları: 1- Devlet hazineden hiç para harcamadan asker yetiştirmiş olur. Devletin maaş yükü azalır. 2- Ülkedenin her yerinde (özellikle taşrada) devlet otoritesi sağlanır. 3- Üretimin devamlılığı sağlanır. (Tarlasını 3 yıl üst üste ekmeyen çiftçiden arazi geri alınırdı.) 4- Vergi toplamak kolaylaşır. 5-  Göçebe Türkmenlerin yerleşik hayata geçmesi sağlanmıştır.

İkta Sistemini Uygulayan Devletler Tarihte ikta sistemini ilk uygulayan devlet Hititlerdir. İslam tarihinde ilk uygulayan ise Hz. Ömer’dir. Türk-İslam devletleri arasında ilk iktayı uygulayan Karahanlılardır. Türk-İslam devleti arasında ilk askeri ikta sistemi vezir Nizamülmülk tarafından Büyük Selçuklu Devleti’inde uygulanmaya başlamıştır. İkta sistemi Gazneliler, Eyyubiler, Memlukler, Atabeylikler, İlhanlılar, Büveyhoğulları, Harzemşahlar ve Anadolu Selçuklu Devleti’nde de uygulanmıştır. Osmanlı Devleti ikta sistemini mükemmelleştirerek …

İkta Sistemi Büyük Selçuklu Devleti’nde ikta sistemi vezir Nizamül Mülk tarafından uygulamaya koyulmuştur. Gelirleri hizmet ve mal karşılığı olarak komutanlara, askerlere ve devlet memurlarına verilen topraklara ikta denir. İkta verilen kişilerin görev sürelerinin dolması üzerine iktaları da ellerinden alınırdı. İktaların faydaları şunlardır: – Toprak gelirleriyle memurların ve komutanların maaşları karşılanmış, iktalarda savaşa hazır askerler yetiştirilmiştir. – Vergi toplamak kolaylaşmıştır. – …

Atabeylik Sistemi   İslamiyet’ten önceki Türk devletlerinde uygulanan atabeylik sistemi, İslâmiyet’ten sonra kurulan Türk devletlerine de devam ettirilmiştir. Selçuklu şehzadelerini eğiten, iyi bir yönetici ve komutan olarak yetişmesini sağlayan bilgili, tecrübeli görevlilere “Atabey” denilmiştir. Atabeyler, bir yere yöneteci tayin edilen şehzadelerin yanına gönderilerek şehzadelere danışmanlık yaparlardı. Bu sistemle şehzadelerin iyi bir devlet adamı olarak yetiştirmesi sağlanmıştır.   Şehzadelerin yanında önemli …

Türk İslâm Devletlerinde Hakimiyet Anlayışı   Türklerin hakimiyet anlayışına göre, tanrı yeryüzünü yönetme yetkisini (Kut) Türk hükümdarlarına vermiştir. Kut anlayışına göre, ülke toprakları hanedan üyelerinin ortak malı kabul edilmiştir. Bu sistem Türk devlerinde bazı olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Çünkü bu sistem nedeniyle sık sık taht kavgaları çıkmış ve Türk devletleri kısa sürede parçalanmıştır. Türkler İslâmiyet’e girdikten sonra hakimiyet anlayışında bazı değişiklikler …

Memlükler Devleti (1250 – 1517) Aybey, Eyyûbi Devleti’ne son vererek Memlük Devleti’ni kurdu. Mısır’da Memlük Devleti kurulduğu sırada Moğol istilası tüm şiddeti ile devam ediyordu. Memlükler 1260 yılında Ayn Calut Savaşı‘nı kazanarak Moğolların ilerleyişini durdurmuşlardır. Memlükler Haçlılarla da mücadele ettiler. Suriye sahillerindeki Haçlı kalıntılarıyla mücadele ederek başarılı oldular. Abbasi İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra 1258’den 1517 yılına kadar halifelik Memlük Devleti’nin himayesinde …

Eyyûbiler Devleti (1174 – 1250) Fatımî Devleti’nin Haçlı Seferleri karşısında zayıflamasıyla Mısır’da iç karışıklıklar artmıştır. Bu durum karşısında Mısır ileri gelenleri Musul Atabeyi Nureddin Mahmut Zengi’den yardım istediler. Mahmut Zengi değerli komutanlarından Selâhaddin Eyyûbi, emrindeki Türk ordusu ile Fatımî Devleti’ne son vererek Eyyûbi Devleti’ni kurmuştur. Selâhaddin Eyyûbi kısa sürede Suriye, Lübnan ve Hicaz’ı kontrolü aldı. Haçlılara girdiği mücadeleler neticesinde Kudüs’teki …

Timur İmparatorluğu (1370 – 1507)   Timur, Çağatay Devleti’nin topraklarında devletini kurdu. XIV. yüzyılın ikinci yarısında kurulan bu devlet sınırlarını Hindistan’dan Anadolu’ya, Basra Körfezi’nden Aral gölüne ve Ukrayna’ya kadar ulaşmıştır. Timur Bağdat, Musul ve Güneydoğu Anadolu’yu aldıktan sonra Osmanlıları kendisine rakip olarak gördü. Ankara Savaşı‘nda Osmanlı Devleti’ni büyük bir mağlubiyete uğrattı (1402). Timur daha sonra Çin seferine çıktıysa da yolda …

Kubilay Hanlığı (1280 – 1368) Cengiz Han’ın torunu Kubilay, Uygur Türklerinin de yardımıyla Çin’in tamamını fethederek merkezi Pekin olan Kubilay Hanlığı’nı kurmuştur (1280).  !! Uyarı !! Kubilay Hanlığı’nda diğer Moğol Devleti parçalarının aksine İslâmiyet yerine Budizm ve Hristiyanlığın Katolik mezhebi yayılmış, Kubilay Hanlığı Çinlileşmiştir. Kubilay’dan sonra devlet zayıflamış ve Çinlilerin başlattıkları mücadele  sonucunda Moğollar, Çin’in dışına çıkarılmışlardır (1368).

Çağataylar (1227 – 1369) Cengiz Han’ın oğlu Çağatay tarafından Doğu Türkistan’da kurulmuştur. Türklerin çoğunlukla olduğu bölgede kurulan devlet, XIV. yüzyılın başlarında İslamiyet’i kabul etmiş ve hızla Türkleşmiştir. NOT: Osmanlı Devleti’nin kurulduğu dönemde var olan devletler arasındadır. Lakin coğrafi olarak Anadolu’ya çok uzak olduğundan genelde kitaplarda pek söz edilmez.