Orta Çağda Hukuk – Roma Hukuku

9. sınıf tarih Orta Çağda Hukuk başlığı dahilinde yer alan Roma Hukuku özet konu anlatmı aşağıdadır.

Yurttaşlar Hukuku

• Krallık döneminde Roma’da geçerli olan hukuka “yurttaşlar hukuku” deniyordu.
• Yırttaşlar hukukundan sadece patriciler yararlanabiliyordu. Plebler ayrı bir hukuka tabiydi. Yabancılar ise hukuken yok sayılıyordu.
• Yönetime katılma hakkı patricilere aitti.
• Roma hukuku insanları toplumsal sınıfının yanı sıra soy ve cinsiyet bakımından da ayırıyordu.
• Efendi, kölesini her işte kullanabilir, hatta öldürebilirdi.
• Evin reisi babanın geniş yetkileri varken diğer aile bireylerinin hiç bir hakkı yoktu.
• Kadın, babasına, kocasına veya erkek kardeşine bağlı bir mal olarak görülürdü.
• Borcunu ödemeyen kişi köle durumuna düşebilirdi.

Patrici – Pleb Mücadelesi

Patrici-Pleb mücadelesinin sebepleri nelerdir?

a) Yurttaşlar hukukunun patricilere geniş haklar vermesi
b) Pleblerin yönetimde söz sahibi olma isteği
c) Roma hukukunun yazılı olmaması sebebiyle herkes tarafından bilinememesi ve yöneticilerin keyfi davranışlarına yol açması
d) Yargılama yetkisinin patricilerde olması sebebiyle hukukun aristokratik bir hal alması

Roma’da yaşanan patrici-pleb mücadelesinin hukuk alanındaki sonuçları neler olmuştur?

12 Levha Kanunlarının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

12 Levha Kanunları

• Patrici-pleb mücadelesi sonucund MÖ 451 yılında Roma Hukuku on iki adet tunç levhaya yazılarak Roma şehir meydanına asıldı.

12 Levha Kanunlarının Özellikleri

• Pleblere çeşitli devlet işlerine katılma ve patricilerle evlenme hakkı verildi.
• Kişisel öç alma yasaklandı. (Cezalar devlet tarafından verilmeye başlandı.)
• Yalancı şahitlik ve rüşvet yasaklandı.
• Meşrü müdafaa getirildi. (Gece hırsızlık yapan ve hırsızlık yaparken silah kullananların öldürülmesine izin verildi.)
• Vatana ihanet ve sihir yapmanın cezası ölümdü.
• On İki Levha Kanunlarında kasıt ve ihmal ayrımı yapıldı.
• Miras hukukuna yer verildi. Kişiler hayatta iken vasiyaetname düzenleyebiliyordu.
• Yargılama yetkisi rahiplerden alınarak devlet tarafından belirlenen yargıçlara verildi. (Laik hukuk düzeni)

12 Levha Kanunlarının Sonuçları

• Patricilerin keyfi hareketleri önlendi.
• Sınıf ayrımı ortadan kaldırıldı.

12 Levha Kanunlarının Önemi

• Bugünkü Avrupa hukukunun temeli kabul edilir.

TAVSİYE LİNK: 12 Levha Kanunlarının Özellikleri Maddeler Halinde