Uygur Devleti Hakkında Kısa Bilgi

Uygur Devleti 745-840 tarihleri arasında Orta Asya’da yaşamış olan 4. büyük Türk devletdir.

UYGUR DEVLETİ

Uygur Devleti’nin Kuruluş Tarihi: 745

Uygur Devleti’nin Kurucusu: Kutluk Bilge Kül Kağan

Uygur Devleti’nin Başkenti: Ordubalık (Karabalasagun)

Uygur Devleti’nin En Güçlü Dönemi: Moyençur Dönemi

Moyençur Dönemi

Kutluk Bilge Kül Kağan’dan sonra MOYENÇUR başa geçmiştir. Bu dönem de Talas Savaşı’ndan, Abbasilere yenilen Çinliler güç kaybına uğramışlardı. Bu durumdan yararlanan Uygurlar Çinin Tarım havzasını ele geçirdiler. Moyen-çur’dan sonra başa BÖGÜ KAĞAN geçti.

Bögü Kağan Devri

Bögü Kağan döneminde Uygur Türkleri ile Çin arasında iyi ilişkiler kuruldu, ticaret gelişti. Bögü Kağan Çine yardım amacıyla “Tibet Seferi”ne çıktı. Sefer dönüşü iki MANİ (MANİHEİZM) rahibini yanına alarak ülkesine geri döndü. Bu rahipler Uygur Türkleri arasında Mani dininin yayılmasına sebep oldular. Mani dini devletin resmi dini kabul edildi. Ayrıca Türkler arasında Budizm’de yayılmaya başladı. Bu sebeble Uygur Devleti döneminde, Hun ya da Göktürklerde olduğu gibi Çin ile sürekli savaşlar yapılmamış daha çok ticari ilişkilerde bulunulmuştur.
Mani Dininin Özelliği: Avlanmayı, et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bir dindir.

Mani Dininin Uygurlar üzerindeki Etkileri:
1- Uygurlar savaşçı özelliklerini kaybettiler.
2- Yerleşik hayata geçtiler.
3- Yerleşik hayata geçmeleriyle Uygurlar ticaret, bilim, sanat ve edebiyat gibi bir çok alanda geliştiler.

Uygur Devleti’nin Yıkılışı

840 yılında KIRGIZLAR Uygur Devletine son verdiler. Uygurlar, Kansu ve Turfan bölgelerine göç etmek zorunda kaldılar.

NOT: Kırgızların bu hareketi buradaki Türk nüfusunun azalmasına sebep olmuşlardır. Bu yüzden bu en eski Türk Yurdu, daha sonra Kırgızları yenen Moğolların eline geçerek kolayca Moğollaşmış, MOĞOLİSTAN olarak anılmıştır.

DOĞU TÜRKİSTAN UYGUR DEVLETİ (TURFAN UYGURLARI) (856-1209)

Kırgızlar tarafından kovulan Uygurların bir kısmı Turfan Bölgesi’ne gelerek, burada yeni bir devlet kurdular. Bu devletleri de Moğollar tarafından 1207’de yıkıldı. Uygurlar günümüzde Doğu Türkistan diye anılan bu bölgede Çin’e bağlı özerk bir devlet olarak yaşamaktadır.

KANSU UYGUR DEVLETİ (SARI UYGURLAR) (847-1226)

Kırgızlardan kaçarak Kansu Bölgesi’ne gelen Uygurlar tarafından kurulan bu devlete Sarı Uygur Devleti de denilmektedir. 1209’da Moğolların hakimiyetine girmiştir.
Bugün Çin’in KANSU ve DOĞU TÜRKİSTAN eyaletlerinde UYGUR TÜRKLERİ halen yaşamlarını sürdürmektedirler.

OKUMA TAVSİYESİ: Uygur Devleti (744-840)