İmaret Nedir? İmarethanelerin Özellikleri Amaçları Nelerdir?

Bu yazımızda Türk-İslam kültürünün en önemli hayır kurumlarından olan (ki sosyal devlet ilkesinin gereğidir.) Bu yazımızda İmaret Nedir? İmarethanelerin Özellikleri Amaçları Nelerdir? sorularının cevapları hakkında bilgi vermeye çalışacağız. Özellikle KPSS hazırlığı yapan arkadaşlarımıza faydalı olması dileğiyle.

İmaret Nedir?

Türk-İslam devletlerinde (özellikle Osmanlı Devleti’nde) yoksullara, düşkünlere, yolculara ve öğrencilere yemek dağıtmak amacıyla kurulan hayır kurumlarına imaret, imarethane yada aşevi denirdi. İmaret kelimesi Arapça bir kelime olup kelime anlamı “imar edilmiş, inşa edilmiş”dir.

İmaretlerin Özellikleri ve Amaçları

• Genellikle külliyelerin içinde yer alırlar.
• Dörtgen planlıdır. Ortada üstü açık avlu, etrafında mutfak, fırın, yemek odaları ve bürolar bulunur.
• Giderleri imareti yaptıranın kurduğu vakfın gelirleri ile karşılanırdı.
• Yoksullara, düşkünlere, yolculara, öğrencilere yemek ve sağlık hizmeti verilirdi. Zamanla sadece yemek hizmeti vermeye başladılar.
• İmarethanelerde günde iki öğün yemek dağıtılırdı.

OKUMA TAVSİYESİ: Külliye Nedir? Amacı ve Özellikleri Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin İlk İmarethanesi

“… Orhan Gazi, İznik’i fethettikten sonra Yenişehir kapısının çıktığı yerde bir imaret yaptı. Dedesi Ede Balı’nın müridi Hacı Hasan’a imaretin şeyhliğini verdi. İmaret’in kapısı açılıp yemek pişince Orhan Gazi evvela kendi mübarek elleriyle yemek dağıttı. Çerağını da ilk gece kendisi yaktı…”

Kaynak: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2016/cilt33/sayi_1/21-36.pdf

Osmanlı’nın ilk imarethanesi, Orhan Bey döneminde 1335’te İznik’te kuruldu. Daha sonra pek çok şehirde imarethaneler açıldı. İmaretler daha çok hanedan ailesi (özellikle padişah anneleri, kızları) ailesi, vezirler ve paşalar tarafından yaptırılmıştır. Bu kurumlar 2. Meşrutiyet dönemine kadar varlıklarını sürdürdüler.

OKUMA TAVSİYESİ: Orhan Bey Döneminde Gerçekleşen İlkler