Türk Veraset Sisteminde Değişiklik Yapan Padişahlar

Türk veraset sistemi belirsizdir. Osmanlı Devleti’ne kadar değişikliğe uğramamıştır. Peki Türk veraset sisteminde değişiklik yapan padişahlar hangileridir? Osmanlı Devleti döneminde veraset sisteminde ne gibi değişiklikler yapılmıştır? sorularına cevap arayacağız. Bu sorular TYT, AYT ve KPSS’de karşımıza çıkabilir.

Çok uzatmayalım Hocam, bana cevap lazım diyorsan Osmanlı Veraset Sisteminde Değişiklik Yapan Padişahlar; 1. Murat, 2. Mehmet ve 1. Ahmet’tir. Ben senin yerine olsam okumaya devam ederim. Konu önemli ayrıntı lazım olur. 🙂

Türk Veraset Sistemi Hakkında Kısa Bilgi

Veraset Sistemi Nedir? Bir devletin başına kimin geçeceğini belirleyen kurallar bütünüdür.

Türk veraset anlayışının temelini kut inancı oluşturur. Kut, Kök Tengri tarafından verilen devleti yönetme yetkisidir. Türk Kağan’ın erkek soyundan gelen ve Türk anadan doğan tüm akrabalarında kut bulunur.

Çinli anadan doğan hanedan üyeleri tahta geçemez. Bu Türk devletlerinde ki ulusçu yapının kanıtıdır.

Türk veraset sisteminde kut sahibi olan hanedan üyelerinden hangisinin başa geçeceğine dair bir kural yoktur. Ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır. Yani Türk veraset anlayışı belirsizdir. Bu durum taht kavgalarına, devletin zayıflamasına ve yıkılmasına sebep olmuştur. Bu durum pek çok Türk devletinin yıkılma sebebidir.

Veraset anlayışı diğer Türk devletlerinden farklı olan tek Türk devleti Memluk Devleti’dir. Memluk Devleti’nde başarılı komutanlar tahta geçer.

Kut Anlayışı ile ilgili ayrıntılı bilgi edinmek istersen şuraya bakabilirsin. Kut Anlayışı Nedir? Kut İnancının Türk Siyasi Hayatına Etkileri Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nde Veraset Sistemi

Osmanlı Devleti’nde de veraset sistemi kendisinden önceki Türk devletleri ile aynıydı. Hükümdarlığın kaynağı ilahi idi. Ülke hanedanın ortak malı idi. Ülke hanedan ailesinin ortak malıdır anlayışı Osman Gazi ve Orhan Gazi dönemlerinde devam etmiştir.

Tarihi kaynaklarda bilinen ilk Osmanlı hanedan çekişmesi Osman Gazi’nin amcası Dündar Bey’i öldürmesidir. Osmanlı tarihindeki ilk taht kavgası ise 1. Murat dönemindedir. 1. Murat’a karşı isyan eden oğlu Savcı Bey yakalanmış ve gözlerine mil çekilmiştir. 1. Murat aynı zamanda kardeşleri Şehzade Halil ve İbrahim’i de öldürtmüştür.

BİR BAK DERİM: Gün Görmemiş Şehzadeler

Osmanlı Devleti’nde Veraset Sisteminde Değişiklik Yapan Padişahlar

Türk veraset sisteminde ki bu belirsizlik Türk devletlerinde taht kavgalarına ve devletlerin güçten düşüp yıkılmasına sebep olmuştur.

Taht kavgalarını önlemek ve merkezi otoriteyi arttırmak isteyen Osmanlı padişahları veraset sisteminde değişikliğe gittiler. Veraset Sisteminde Değişiklik Yapan Padişahlar ve yaptıkları değişiklikler şöyledir;

• I. Murat: Veraset sisteminde değişiklik yapan ilk Osmanlı padişahı 1. Murat’tır. Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışını kaldırarak “Ülke padişah ve oğullarınındır” anlayışını getirmiştir. Tahta geçme hakkı sadece padişah çocuklarına verilerek taht kavgaları azaltılmaya çalışılmıştır. Lakin padişah öldüğünde hangi oğlunun tahta geçeceğini belirleyen bir kurul olmadığından taht kavgaları devam etmiştir.
• Fatih Sultan Mehmet: Osmanlı veraset sisteminde ikinci değişikliği yapan Fatih Sultan Mehmet “Ülke padişahın malıdır” anlayışını getirmiştir. Kanunname-i Ali Osman‘da devletin bekası için kardeş katli vaciptir diyen Fatih merkeziyetçi bir yapı sağlamıştır. Maalesef bu değişiklikte taht kavgalarını bitirememiştir.
• I. Ahmet: Osmanlı Devleti’nde veraset sisteminde üçüncü ve son değişikliği yapan padişah 1. Ahmet’tir. “Ekber ve Erşed”” usulünü getirmiştir. Yani tahta en büyük ve en olgun geçer. Böylece kardeş katlini ve taht kavgalarını önlemeyi amaçlamıştır. Bu uygulama taht kavgalarını önlese de şehzadelerin sancağa çıkmasının kaldırılması tecrübesiz padişahların başa geçmesine sebep olmuştur.

Şimdi bu konuyla alakalı biraz soru cevaplayalım.

Kardeşlerini katleden ilk Osmanlı padişahı kimdir? Oğlunu katleden ilk Osmanlı padişahı kimdir? Kardeş katlini yasalaştıran Osmanlı padişahı kimdir? Tahta çıkınca 19 kardeşini öldürten Osmanlı padişahı kimdir? Hangi padişahtan sonra kardeş katli azalmaya başlamış ve daha sonra son bulmuştur? Veraset sistemi olmayan tek Türk devleti hangisidir? Hangi Osmanlı padişahları döneminde ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır anlayışı uygulanmıştır? Türk veraset sisteminde değişiklik yapan Osmanlı padişahları hangileridir? 1. Murat zamanında veraset sisteminde yapılan değişiklik nedir? 1. Ahmet döneminde veraset sisteminde yapılan değişiklik nedir?