Devşirme Sistemi Nasıl Uygulanırdı?

Osmanlı Devleti’nin önemli unsurlarından Devşirme Sistemi Nasıl Uygulanırdı? Hangi çocuklar alınır? Hangi çocular alınmaz? Nasıl bir eğitimden geçerler? bu yazımızın konusu.

Osmanlı’nın profesyonel ordusu olan Kapıkullarına önceleri pencik sistemi ile asker alımı yapılırken, zamanla savaş esirlerinin sayısının düşmesi ile devşirme sistemine geçilmiştir.

OKUMA TAVSİYESİ: Pencik Sisteminin Özellikleri Maddeler Halinde

Devşirme Sistemi Nedir?

Osmanlı Devleti’nde hristiyan ailelerde alınan küçük yaşta ki çocukların Türk-Müslüman kültürü ile yetiştirilip, devlet ve ordu mekanizmasında kullanılmasına devşirme sistemi denir.

Devşirme Sistemi Uygulanırken Dikkat Edilen Hususlar

Devşirme işlemi gerekleştirilirken pek çok kriter vardı, rasgele yapılan bir işlem değildi.

Devşirme Olarak Alınacak Çocuklarda Aranan Özellikler

• Balkanlarda hristiyan ailelerin erkek çocukları devşirilirdi.
• Öncelikle gönüllü aileler arasından devşirme yapılırdı.
• Hristiyan halkın yaşadığı köy ve kasabalar dolaşılarak 12-18 yaşları arasındaki eli yüzü düzgün, güçlü kuvvetli, güler yüzlü, iyi huylu ve zeki görünüşlü çocukları padişah adına toplarlardı.
• Bir aileden birden fazla çocuk alınmazdı.
• Kırk kapıdan bir çocuk alınırdı.
• Alım yapılacak ailenin birden fazla erkek çocuğu olması gerekirdi.
• Ailesinin geçimini sağlayan çocuklara dokunulmazdı.

MAKALE: Osmanlı Devşirme Sistemi

Devsirme Sisteminde Kimler Alınmazdı?

• Anası, babası olmayan kimsesiz çocuklar, müslüman ve yahudi ailelerin çocukları devşirilmezdi.
• Şehirli çocuklar alınmazdı.
• Tek çocuğu olan ailelerden alım yapılmazdı.
• Sığrtmaç ve çoban çocukları alınmazdı.
• Fiziksel problemi olan çocuklar alınmazdı. (Kel, köse, fazla uzun boylu veya fazla kısa boylu)
• Evlenmiş veya meslek erbabı olanlar alınmazdı.

İhtiyaca göre üç veya beş yılda bir devşirme işlemi yapılırdı. Yeterli sayıda gönüllünün çıkmaması durumunda ise devletin görevlendirdiği kişiler tarafından yapılırdı.

Devşirme Sisteminin Amacı Nedir?

Osmanlı Devleti’nde devşirme işlemi yalnızca padişaha ait bir hak olarak kabul edilirdi. Paşaların ve beylerin kendi adlarına devşirme yapma hakları yoktu.

Böylece doğrudan doğruya padişahın şahsına bağlı, iyi yetişmiş askerlerden oluşan devamlı bir ordu kurarak merkezî otoritenin güçlendirilmesi amaçlanmıştı.

Devşirme Sonrası Nasıl Bir Eğitim Alırlar?

Devşirilen çocuklar, devşirme memurları ve muhafızlar eşliğinde başkente getirilir ve burada törenle Müslümanlığı kabul ederlerdi.

Bu çocukların en akıllı, seçkin ve yetenekli olanları sarayda yetiştirilerek padişahın hizmetinde görevlendirilmek üzere ayrılırdı.

Kalanları ise 3-8 yıllığına Anadolu’daki köylerde yaşayan ve çiftçilikle uğraşan Müslüman Türk ailelerine verilirdi.

Çocuklar bu ailelerin yanında en az üç, en fazla sekiz sene kalır ve bu süre içinde Türkçeyi, İslamiyet’i, Türk gelenek ve göreneklerini öğrenirlerdi.

Belli bir yaşa gelince de askerî eğitim almak üzere önce Acemi Ocağına gönderilirlerdi.

Devşirme ve alınan eğitim sonrası Enderun’a geçebilenler devlet kademesinde önemli görevler alırdı.

OKUMA TAVSİYESİ: Enderun Mektebi’nde Yetişen Devlet Adamları