Hitit Uygarlığının Özellikleri Madde Madde

9. Sınıf tarih dersi 2. ünitesi olan Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar kapsamında yer alan Anadolu Uygarlığı konusu alt başlığı olan Hititler konu anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.

Hititler

• Kuruluş ve yıkılış tarihi MÖ.2000-MÖ.700
• Hitit tarihi üç kısıma ayrılır. Eski Krallık (MÖ.1800 –1400) Yeni Krallık (MÖ.1400-1200) Geç Hitit Şehir Devletleri (MÖ.1200-700)
• Kafkasya üzerinden Anadolu’ya MÖ.2000 ‘de gelip Kızılırmak yayına yerleştiler.
Hitit Devleti’nin Kurulduğu Yer: Orta Anadolu, Kızılırmak kıvrımında Kapadokya Bölgesi
Hitit Devleti’nin Başkenti: Hattuşaş (Boğazköy)
Hitit Devleti’nin Yıkılışı: Frigler son verdi.

Hitit Uygarlığının Özellikleri :

• Anadolu’da siyasal birliği sağlayan ilk devlettir. (Önceleri feodaldi =Küçük Krallıklar )
• Anallar ile ilk tarih yazıcılığını başlattılar.(Olaylar, Anal denilen yıllıklara yazılır ve yıl sonunda tanrılara sunulurdu. Tanrıya hesap verme duygusu olduğundan objektifdir.)
• Hititlerde meşruti bir yönetim vardı. Pankuş denilen tarihte ki ilk danışma meclisini kurdular. (Kralı denetleyen, yetkilerini kısıtlayan ve kral seçiminde rolü olan bir meclistir.)
• Asur çivi yazısının yanında kendilerine ait ilk Hiyeroglif yazısını kullanmışlardır.
• Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşmasını yapmışlardır. MÖ.1280 Kadeş Antlaşması
• Yazılıkaya ve İvriz Kabartmaları Hititlere aittir.

Hititlerde Devlet Yönetimi:

* Devletin başında krallar bulunurdu. Kral, başkomutan, başrahip, başyargıç idi.
* Pankuş adlı danışma meclisi Hitit soylularından oluşurdu. Ülke sorunlarını kralla birlikte çözümlerdi. Hititler yeryüzündeki en eski “Meşruti” devlettir.
* Hititlerde kraliçeye “Tavananna” denirdi. Tavananna dini törenlere katılır, kral mühürlerinde adları bulunur, elçi kabul eder, gerektiğinde krala naiblik ederdi. Bu kadına verilen değeri gösterir.
*Resmi nikah yapılırdı. (Medeni kanunun ilk örneği)
*Düzenli ve devamlı orduları yoktu. Ücretli askerleri vardı. Savaş zamanı eli silah tutan herkes savaşa katılırdı. Askerlerin çoğu “yaya” idi. Savaş arabaları kullandılar.

Hititlerde Din ve İnanış :

*Çok tanrılı (politeist) bir inanışları vardı. Anadolu’ya bu dönemde “BİN TANRI İLİ” denirdi. (Hititlerdeki bu dini hoşgörü, yerli toplumlar üzerindeki egemenliklerini kolaylaştırmıştır.)
*Kral, baş rahip olarak, bayramlarda, dini törenlerde töreni yönetirdi.
*Hititler Tanrılarına temizlikle ulaşacaklarına inanırlardı.
*En büyük tanrıları Fırtına (Gök) Tanrısı Teşup, karısı Hepat güven tanrıçasıdır. Tanrıları insan gibi düşünürler, fakat ölümsüz olduğuna inanırlardı. Tanrılara hesap verme korkuları vardı.

Hititlerde Sosyal Hayat ve Hukuk :

*Halk hürler ve köleler olarak ayrılırdı.
*İlk çağ topluluklarında, kölelere mülkiyet hakkı tanıyan tek toplum Hititlerdir. Köleler bedel ödeyerek hür olabiliyorlardı.
*Köleler özgür kadınla evlenebilirlerdi. Köleler yarım insan sayıldığı için , yasalarda yarı yarıya uygulanıyordu.
*Medeni ve ceza Hukuku gelişmiştir. Ceza yasası Mezopotamya’ya göre yumuşak olup, fidye esasına dayalı idi.
*Ölüm cezası daha çok krala ve devlete karşı işlenen suçlar için uygulanırdı.
*İlk veraset yasasını Telepinuş hazırladı.

Hititlerde İktisadi Hayat:

*Tarım ve hayvancılık önemliydi.
*Hititler ilk Tımar sistemini uygulandı. Topraklar tanrının ve kralın sayılıyordu. İşleme hakkı halkta idi. Buna Hititlerde “Şahhan” deniliyordu.

Hititlerde Yazı, Dil ve Edebiyat :

• Hititler 2 çeşit yazı kullandılar. Sümerlerin Çivi Yazısı ve Hititlerin Hiyeroglif Yazısı.
• Hitit edebiyatı dini nitelikli ve Mezopotamya etkisindedir.
• Anal (Yıllıklar) kronolojik sıra ile yazmaları sistematik tarih yazıcılığının ilk örnekleri kabul edilir.

Hititlerde Bilim ve Sanat :

• Mezopotamya’nın etkisiyle heykelcilik ve kabartmacılık gelişmiştir.
* Yazılıkaya ve İvriz Kabartmaları meşhurdur.