2. Bayezid Döneminin Sönük Geçmesinin Sebepleri Nelerdir?

1453’te başlayıp 1579 yılında sona eren yükselme devrinin en silik padişahı II. Bayezid’dir. Fatihler, Yavuzlar, Kanuniler arasında 2. Bayezid Dönemi pek durgun bir dönemdir. Peki 2. Bayezid Döneminin bu kadar durgun geçmesinin, yükselme devrinde neredeyse duraklama devri yaşanmasının sebepleri nelerdir?

II. Bayezid Dönemi Batı da Yapılan Fetihler

Babası Fatih Sultan Mehmet’in, oğlu Yavuz Sultan Selim’in fetihleri göz önüne alındığında 2. Bayezid devrinin ne kadar sönük kaldığı daha net belli oluyor. 2. Bayezid döneminde batı alınan yerler; Kili ve Akkirman (Boğdan) ile Modon, Koron, Navarin ve İnebahtı ile sınırlıdır. Peki bu dönem neden bu kadar pasif geçti?

2. Bayezid Döneminin Sönük Geçmesinin Sebepleri

2. Bayezid devrinin bu kadar durgun geçmesinin, fetihlerin azalmasının, Endülüs’te bulunan müslümanlara tam anlamıyla yardım edilememesinin temel sebebi Cem Sultan Olayı’dır. Bunun yanında Sultan II. Bayeizd’in karakteri, daha sağlığında şehzadeleri arasında başlayan taht kavgaları ve Şahkulu İsyanı’nın payı bulunmaktadır. Gelin bu sebeplere hep beraber bir göz atalım;

Cem Sultan Olayı

Fatih’in ölümü ile başlayan taht mücadelesini kazanarak tahta II. Bayezid oturdu. Bu durumu kabul etmeyen Cem Sultan dış yardımlarla mücadelesini sürdürdü. Rodos Şövalyeleri’nin yardımı ile Balkanlara geçmeye çalışırken kendisini Papa’nın elinde buldu.

Cem’in Papa’nın eline geçmesi, hristiyan dünyası açısından müthiş bir kozdu. Zira Cem Sultan onlarda olduğu sürece padişah II. Bayezid’in hristiyan dünyasına yönelik bir hamle yapma şansı yoktu. Böylece batı seferleri durdu. Hatta hamleyi bırakın, II. Bayezid, Papa’ya Cem Sultan’ın masrafları adı altında bir nevi vergi vermek zorunda bile kaldı.

II. Bayezid’in Karakteri

Bayezid-i Veli veya Sofu Bayezid olarak anılan 2. Bayezid, halim-selim bir kişiliğe sahipti. Hayırsever, alim, dinine bağlı ve mizacen savaşa uzak bir padişah idi. Sofu mahlası ile şiirleri vardır.

Şehzadeleri Arasında Başlayan Taht Kavgaları

Beyazid-i Veli’nin şehzadelerinden ilk harekete geçen Şehzade Korkut oldu. Sancağı’nın Antalya’dan Manisa’ya alınması üzerine Şehzade Korkut, Mısır’a gitti. Ertesi yıl geri döndü. Şehzade Korkut’un boşluğunda bölgede Şahkulu İsyanı çıktı. Bu isyanı bastırmakla görevlendirilen Şehzade Ahmet başarılı olamadı.

Trabzon’da bulunan Şehzade Selim ise oğlu Şehzade Süleyman’ın yanına Kefe’ye geçerek Silistre’ye naklini istedi. Talebi kabul görmeyince Edirne’ye doğru harekete geçti. Baba oğul arasında gerçekleşen Karıştıran/Uğraşköy Savaşı‘nı kaybeden Şehzade Selim Kefe’ye döndü.

Şehzade Ahmet’in İstanbul’a çağrılması ile bu kez yeniçeriler ayaklanarak Şehzade Ahmet’i istemediler. Geri dönen Şehzade Ahmet Konya’yı ele geçirdi. Yeniçeriler Şehzade Selim’in serdar tayin edilmesini istediler. İstanbul’a gelen Selim tahta geçti.

OKUMA TAVSİYESİ: II. Bayezid’in Tahtan İndirilmesi

Şahkulu İsyanı

Safevilerin Şii propagandası, vergi sisteminde ki adaletsizlikler sebebiyle Antalya ve çevresinde ayaklanan Türkmenler (1511) üzerlerine gönderilen güçleri yendiler. Şehzadeler arasında ki taht mücadelesi isyancıların işine yaradı. İsyan İzmir, Manisa, Antalya, Mersin, Konya, Karaman, Kırşehir, Çorum, Yozgat, Tokat ve Amasya gibi geniş bir alana yayıldı. Şahkulu’nun öldürülmesi ile bastırılan isyan Anadolu’da düzenin bozulması sebep oldu. İsyancıların büyük bir kısmı Mora’ya sürgün edildi.

KAYNAK: https://islamansiklopedisi.org.tr/bayezid-ii