İlk Çağ’da Başlıca Medeniyet Havzaları Kısaca

9. sınıf tarih dersi İlk Çağ’da Başlıca Medeniyet Havzaları Kısaca özet çıkarmaya çalıştık. Lakin konu çok fazla başlık içeriyor. Maddeler halinde yazarak anlaşılır hale getirmeye çalıştık.

İlkçağ Medeniyetleri ile ilgili konu anlatım videomuza bir bak istersen.

TAVSİYE LİNK: İlk Çağ’da Başlıca Medeniyet Havzaları

İLK ÇAĞ’DA BAŞLICA MEDENİYET HAVZALARI

İran Medeniyeti

• İran’da kurulmuştur.
• Medler ve Persler en önemli devletlerdir.
• Pers Kralı Kiros Medleri yıktı. 543’te Lidya ülkesini aldı. Anadolu’ya hakim oldu.
• Bu hakimiyete İskender son verdi.
• Satraplık uygulamasını Anadolu’da uygulamışlardır.
• Gelişmiş bir Posta teşkilatı kurdular
• Sardes’ten başlayıp başkentleri Sus’a kadar uzanan Kral yolunu yaptılar

Hint Medeniyeti

• Hint yarımadasında gelişmiştir.
• İklim ve yer şekillerinin etkisi ile sık sık istilalara uğramıştır.
• Halk sosyal sınıflara ayrılmıştır.
• Brahmanizm ve Budizm burada doğmuştur.
• Matematikte Sıfırı ilk kez kullanmışlardır ancak bir sayı olarak kabul etmemişlerdir

Çin Medeniyeti

• Pusula, barut, kağıt, Matbaa ilk kez Çin’de geliştirilmiştir.
• Yazıları resim yazısıdır.
• Ordu yönetiminde Türkleri örnek almışlardır.
• Dini bakımdan Konfüçyüz ve Lao-çe önemlidir. Budizm yaygındır.
• Gelir kaynakları Tarım ve ticarettir.
• Güneş lekeleri konusunda bilgi vermişlerdir
• Tıpta Masaj ve Akupunkturu kullanmışlardır

MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ

Fırat ve Dicle nehirlerinin arasındaki bölgede kurulmuşlardır.  Mezopotamya İki nehir arası demektir

1) Sümerler (M.Ö 4000-2350)

• Güney Mezopotamya’ya yerleşmişlerdir.
• İlk site devletlerini (Lagaş, Ur, Uruk, Eridu, Nipur, Kaş, Umma) kurdular.
• Sitelerin başında patesi adı verilen rahip-krallar bulunmaktaydı.
• Şehirler bir tapınak etrafına kümelenerek kurulmuştur.
• Çok tanrı (politeist) anlayışı vardır.
• Sümer tapınaklarında Ziggurat denir.
• İlk yazıyı bulmuşlardı. (M.Ö 3500) (Çivi yazısı)
• İlk yazılı kanunları oluşturmuşlardır. Sümer Kralı Urkagina, MÖ 2375’te tarihte bilinen ilk yazılı kanunları çıkarmıştır.
• Sözlü edebiyat gelişmiştir. (Gılgamış Destanı, Yaratılış Manzumesi, Tufan hikayesi) önemlidir.
• Çok tanrı inancı yaygındır.
• İlk defa tekerleği icat ettiler.
• Aritmetik ve Astronomide ilerlediler. Pi (π) sayısını hesapladılar.
• Sabanı bulmuşlardır.
• İthalat ve ihracatı başlatmışlardır.
• Takas usulü vardır.
• Öldükten sonra dirileceklerine (öbür dünyaya) inanç gelişmemiştir.
• Mimaride kerpiç kullanmışlardır.

2- Babiller (M. Ö. 1800-478)

• Mezopotamya’ya Arabistandan gelmişlerdir. Amurlular tarafından kurulmuştur.
• Hukukları gelişmiştir.
• Sümer kanunlarını derlemiş olan Hamburabi kendi adı ile bilinen çağın en tutarlı gelişmiş kanunlarını yapmıştır.
• Mimaride gelişmişlerdir. Asma bahçeleri ve Babil kulesi meşhurdur.

3- Asurlular (mö. 2000-609)

• Yukarı Mezopotamya’da kurulmuştur
• Ticaret faaliyetleriyle Asurlular, Sümerlerden öğrendikleri yazıyı Anadolu’ya getirmiş ve burada tarih çağlarının başlamasını sağlamışlardır
• Başta Kayseri’deki Kaniş (Kültepe) olmak üzere Anadolu’nun pek çok yerinde pazarlar kurmuştur.
• Kara ticaret kolonileri kurmuşlardır.
• İlk atlı birlik oluşturmuşlardır.
• “Karum” denilen ticaret pazarları kurdular.

Yunan Medeniyeti

• Yunan kentlerinde yapılan seçimler, cumhuriyet ve demokrasinin ilk izleri kabul edilir.
• Botanik ve zooloji alanlarının temellerini atmışlardır
• Thales (Tales) ve Pythagoras (Pisagor); matematik, astronomi ve felsefe alanında önemli çalışmalar yapmışlardır.

Anadolu Medeniyetleri

 Hititler

• Pankuş adında bir meclis oluşturmuştur.
• Hititlerde Tavananna denilen kraliçe yönetimde söz sahibi olmuştur.
• Hitit Kanunları; evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir.( Medeni Hukuk)
• Anal denilen yıllıklar tutmuşlardır.

 Lidyalılar

İnsanlık tarihinde ilk kez madeni parayı (sikke) basmışlardır.

Frigler

• Özellikle tarım alanında ve dokumacılıkta gelişmişlerdir.
• Tapates adı verilen halı ve kilimleri dokumuşlardır.

Urartular

• Taş işçiliğinde gelişmiştir.
• Van Kalesi’nin yanında su kanalları, su bentleri ve mezar odaları inşa etmiştir.
• Maden işleme sanatında ilerleme kaydetmiştir

Mısır Medeniyeti

• Nil Nehri ve havzasında gelişmiştir.
• Coğrafi yapısı sebebi ile dışardan etkilenmemişlerdir. Özgün bir medeniyet merkezidir.
• İstilalara kapalıdır.
• Nil’in akışına göre aşağı-yukarı adı ile ayrılır
• Nom adı verilen şehir devletleri kurulmuşlardır.
• Papirüs adı verilen kağıt yapmışlardır.
• Resim yazısı kullanmışlardır. (Hiyeroglif)
• Ölümden sonraki hayata inanırlardı. Bu inanç mumyacılığı geliştirmiştir.
• Kralları için piramitler yapmışlardır.
• Tarihinin ilk yazılı anlaşmasını (Kadeş) Hititlerle yapmışlardır
• Güneş takvimini bulmuşlardır. Nil’in taşmasının büyük etkisi vardır. Yunan ve Romalılar Kullanmıştır.
• Geometri ve matematik gelişmiştir.

KONUYLA İLGİLİ TEST ÇÖZ: İnsanlığın İlk Dönemleri Test

TAVSİYE LİNK: Doğu Akdeniz Medeniyeti Özet

OKUMA TAVSİYESİ: Sümerler Hakkında Bilgi Madde Madde