Ramazan Kararnamesi Hakkında Bilgi

Bu yazımızda Ramazan Kararnamesi Hakkında Bilgi vermeye çalışacağız. Özellikle KPSS çalışan arkadaşlarımız için kısa ve öz şekilde Ramazan Kararnamesi nedir sorusundan başlayarak, konuyla ilgili tüm ayrıntıları ile bakalım.

Ramazan Kararnamesi

Ramazan Kararnamesinin Tarihi	30 Ekim 1875 (6-7 ve 10 Ekim tebliğleri 30 Ekim de topluca onaylanmıştır.)
Ramazan Kararnamesinin Adı nereden geliyor?	Hicri takvimde Ramazan ayına geldiğinden bu isimle anılır.
Ramazan Kararnamesinin Yayınlanmasında Etkili Olan Sadrazam kimdir?	Mahmut Nedim Paşa (Rus Nedim & Nedimof)
Ramazan Kararnamesi hangi padişah zamanında yayınlayandı?	Sultan Abdülaziz

Ramazan Kararnamesi Nedir? Kısaca:

1854 senesinde çıkardığı tahviller ile ilk kez dış borç alan Osmanlı Devleti’nin sonraki yıllarda dış borçları sürekli artmıştır. (15 borçlanma yapıldı.) 1875 yılında borçlarını ödeyemeyecek durumda gelen Osmanlı Devleti, ödemesi gereken borç tutarının yarısını ödeyeceğine ve geri kalanı için %5 faizli tahvil vereceğine yönelik düzenlenen kararnameye “Ramazan Kararnamesi” denilmektedir.

Ramazan Kararnamesinin Önemi

Osmanlı maliyesinin iflas ettiğinin kanıtıdır. Ayrıca devlet gelirlerinin alacaklıların kontrolünde bir yönetime verilmesinin tohumları ekilmiş, Düyun-u Umumiye’ye doğru yol alınmaya başlanmıştır.

OKUMA TAVSİYESİ: Rüsum-u Sitte İdaresi Kısaca

Ramazan Kararnamesi Geniş Anlatım

1875 mali yılına girildiğinde Osmanlı Devleti bütçesi 5 milyon lira açık veriyordu. Yani maliye zaten iflas etmiş durumda idi. Bütçenin %51,4 ü borç anapara ve faiz giderlerine ayrılıyordu. Osmanlı Devleti’nin bu yükün altında kalkabilmesi mümkün değildi. Zira 1854 senesinden bu yana uygulanan borcun borçla ödenmesi de artık mümkün değildi.

Osmanlının Borçlarını Ödeyememesinin Sebepleri

1854-1875 arası 15 defa borçlanan Osmanlı borçlarını şu sebeplerle ödeyemedi;

• 1838 Balta Limanı Ticaret Anlaşması‘ndan itibaren elverişsiz koşullarla batı ekonomilerinin rekabetine maruz kalması,
• Gerekli mali örgütlenmeyi sağlayamaması,
• Doğru bir vergi sistemi kuramaması,
• Disiplinli bir bütçe uygulanamaması,
• Savaş yenilgilerinin yol açtığı toprak kaybı ve bunun getirdiği gelir azaltıcı sonuçlar,
• Artan savaş giderleri
• Aracılara ve faize ödenen meblağın büyüklüğü
• Borcu borçla ödeme alışkanlıkları
• Gelir getirici yatırımların yapılamaması vs. vs.

Kararnamenin İçeriği

Bu şartlar altında Ağustos 1875’te Rus Nedim (Mahmut Nedim Paşa) sadrazamlığa getirildi. 6 Ekim tarihinde gazetelerde yayınlanan Ramazan Kararnamesi’nde “Beş sene müddetle faizlerin yarısını nakden, mütebakisini de sadece % 5 faiz getiren tahvilatla ödemeğe ve kuponların yarısının tenzil edilmesini de mübrem ve zaruri gördüğünden bugünden itibaren herkuponun ancak yarısına tekabül eden kısmının nakden tediyesine karar verildiğini” beyan edildi.  30 Ekim 1875’te Ramazan Kanunu toptan yayınlandı.  

6 Ekim 1875 tarihli Ramazan Kararnamesi’ne göre, yıllık faiz ve ana para taksitleri toplamı yaklaşık 14 milyon lira tutan Osmanlı Devleti’nin o tarihteki borçları hakkında şu şekilde işlem yapılacaktı;

-6 Ekim 1875 gününden başlayarak, Osmanlı Devleti’nin o tarihteki iç ve dış borçlarının faiz ve itfaları (yani vadesi gelen borç taksitleri) 5 yıl için yarıya indirilmiştir. Yani, her kuponun ancak yarısına tekabül eden kısmı nakden ödenecek, dolayısıyla, diğer yarısı silinecektir.

-Yine, 6 Ekim 1875 gününden başlayarak, ödemeler şöyle olacaktır: Kuponların (ana paranın) indirim sonrası ödenecek kısmının (yani yarısının) birinci yarısı tamamen nakit olarak, diğer yarısı da % 5 faizliyeni tahviller (borç senetleri) verilerek ödenecektir.

-Sözü geçen tahvillerin faizleri de birinci yarı ödemeler için ön görülmüş vadelerde keza nakden ödenecektir.

-Gümrük genel hasılatı ile tuz ve tütün varidatı, Mısır vergisi ve yeterli olmadığı takdirde ağnam resmi gelirleri yapılacak ödemelerin teminatı olarak tahsis edilmiştir. Devlet artık resmen İFLAS etmişti. Bu gelişmelere ve faiz ve anapara taksitlerinin yarıya indirilmesi kararına, başta İngiltere ve Fransa olmak üzere, Avrupa mali çevreleri büyük tepki gösterdiler ve itirazlarda bulundular; zira tahvillerin çoğu Londra ve Paris borsalarında satılmıştı. Tüm Avrupa gazeteleri “Türkler bizi dolandırdı, altınlarımızı safahat uğruna harcadılar”diyerek, Osmanlı Devleti aleyhine yoğun kampanya başlattılar. Bu düzenlemelerle kurulan rejim dahi çok uzun sürmedi ve 1876 Martında ödenmesi gereken 1858 borç kuponları ödenemedi, 1869 ve 1873 kupon bedellerinin ödenmesi ise ertelendi. Bu gelişmeler üzerine, Osmanlı Hükümeti 6 ay kadar sonra nihayet Nisan 1876’da Moratoryum ilan etti.

OKUMA TAVSİYESİ: Muharrem Kararnamesi Kısaca

MAKALE TAVSİYESİ: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/25775.pdf