Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
9. Sınıf tarih dersi 2. ünitesi olan Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar kapsamında yer alan Roma İmparatorluğu konu anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.
Roma İmparatorluğu
Roma MÖ 753 senesinde Romulus tarafından kurulmuştur. Anadolu’dan geldikleri ihtimal edilen Etrüskler uzunca zaman Roma’ya hakim oldular. Etrüsklerin güçten düşmesiyle Romalılar, Etrüsk kralını kovarak Cumhuriyet idaresini kurdular (MÖ VI. yy sonu). Cumhuriyet döneminde Roma’nın hudutları genişledi. MÖ III. asırda Romalılar İtalya Yarımadası’na hâkim oldular. Kartacılarla giriştikleri Pön savaşlarını kazanarak Kuzeybatı Afrika’yı Roma’ya bağladılar. Batı Akdeniz’i ele geçirip doğuya dönen Roma, Makedonya, Suriye ve Mısır’ı zaptederek Akdeniz’in fethini bitirdi . Uzunca devam eden savaşlar bazı toplumsal sıkıntıları da eşliğinde getirdi. İktidarı elinde bulunduran patriciler (soylular) zenginleşmişler, plebler ( soylu olmayan Romalılar) ekonomik zorluklar içerisine düşmüşlerdi. İtalyan köylüleri ve köleler isyan etti. İsyanlar kanlı bir biçimde bastırıldı ama karışıklıklar durdurulamadı. Bu vaziyetten istifade ederek imparator olmaya kalkışan Sezar’ı Cumhuriyetçiler öldürdü (MÖ 44) Fakat Cumhuriyet’in yıkılması önlenemedi. İktidarı ele geçiren Sezar’ın yeğeni Oktavianus ülkede huzur ve sulhu sağlayarak kendisini imparator kabul ettirdi. Böylelikle Roma’da Cumhuriyet Devri sona erip, imparatorluk devri başladı. Augustus ( Mukaddes ) unvanını alan Oktavianus’un koyduğu ilkeler doğrultusunda Roma iki yüz yıl yönetildi. Tarım ve ticaret büyük ölçüde gelişti. MS III. asırda Roma sarsılmaya başladı. Harici saldırılar ve iç ayaklanmalar devleti kuvvetten düşürdü. Öbür yandan tüm baskılara nazaran Hristiyanlık ülkede yayıldı. Diocletianus devrinde 4’lü bir idare kuruldu. İmparatorluk, merkezleri Milano ve İzmit olmak üzere 2 bölgeye ayrıldı. Her bölgenin başına bir imparator ve Sezar unvanını taşıyan yardımcılar atandı. Diocletianus’tan ardından imparator ve Sezarlar arasında iç savaşlar çıktı. MS 313 senesinde Hristiyanlık özgür bırakıldı. 325’de İznik’te bir araya gelen konsilde (dini parlamento ) yeni incil yazıldı. 381 senesinde Hristiyanlık Roma’nın resmî dini olarak kabul edildi. Giderek gücünü ve birliğini kaybeden Roma 395 senesinde Doğu (Başşehiri istanbul) ve Batı (Başşehiri Roma) olmak üzere ikiye ayrıldı. Batı Roma Kavimler Göçü nihayetinde MS 476 senesinde yıkıldı. Doğu (Bizans) ise 1453’e kadar yaşadı.
Roma imparatorluğu devrinden günümüze ulaşan eserler arasında İstanbul’da Bozdoğan (Valens) Su Kemeri, Çemberlitaş, Sultanahmet’teki Dikilitaş, Ankara’da Roma Hamamı yer almaktadır.
