Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
Merkezi Yönetimin Bozulması
Osmanlı merkezi idaresinin bozulmasında;
17. asırdan bu yana tahta çıkan padişahların hükümet işlerine soğuk kalmaları ve silahlı gücün en başında seferlere çıkmamaları
Şehzadelerin sancaklara gönderilmemesinden ötürü , hükümet işlerinde yeteri kadar haber ve tecrübeye sahip olmadan devletin başına geçmeleri
Padişahların tecrübesizliğinden istifade eden saray kadınlarının ve ağalarının hükümet idareninde gösterişli olmaları
Küçük yaşta tahta çıkmaları (4. Mehmed 12 yaşında tahta çıkmıştır).
Önemli makamların liyakata bakılmadan rüşvet ve iltimas yöntemiyle dağıtılması benzeri sebepler gösterişli olmuştur.
Devlet idareninde otoritenin sarsılması, milletin devlete durumda olan güveninin azalmasına ve iç isyanların çıkmasına ne sebeple olmuştur. Deneyimsiz kişiler tahta geçmiş, bu nedenle merkezi yönetim bozulmuştur.
Ekonominin Bozulması
16. asrın sonlarından bu yana Osmanlı ekonomisinin bozulmasında;
Coğrafi Keşiflerin tesiriyle ticaret yollarının yön değiştirmesi ve gümrük gelirlerinin kocaman ölçüde düşmesi
17. asırda Avusturya ve İran ile yapılmış durumda olan savaşların yoğun harcamalara yol açması
İhracatın düşmesi , ithalatın çoğalması ve kapitülasyonların gittikçe Avrupalı devletlerin sömürü arabayı haline gelmesi
Sömürgelerden Avrupa’ya yoğun miktarda altın ve gümüşün gelmesi, bu madenlerin bir miktarının Osmanlı ülkesine girmesi ve paranın kıymetini düşürerek enflasyonu artırması
Vergilerin yükseltilmesi üst kısmına köylerde hayatını sürdüren kişilerin vergilerini ödeyemeyerek zirai yapımı bırakmaları
Saray masraflarının çoğalması
gibi sebepler gösterişli olmuştur. Köyden kente göçler neticesi üretim azalmıştır
Askeri Sistemin Bozulması
III. Murat çağından bu yana kapıkulu ocaklarına kanunlara ters asker alınarak sayılarının artırılması
Yeniçerilerin geçim sıkıntısını iddia ederek askerlik dışarısında işlerle uğraşmaları
İltizam sisteminin yaygınlaşması üst kısmına tımar sisteminin ehemmiyetini kaybetmesi ve eyaletlerde asker yetiştirilmemesi
Denizcilikle ilgisi olmayan bireylerin donanmanın başına getirilmesi
Avrupa’da yaşanan harp teknolojisindeki gelişmelerin takip edilmemesi
gibi etkenler Osmanlı askeri sisteminin bozulmasına ne sebeple olmuştur.
Sosyal Alandaki Bozulmalar
Tımar sisteminin bozulması, nüfusun çoğalması ve Anadolu’da çıkan Celali isyanları milletin devlete durumda olan güvenini sarsmıştır. 17. asırda en başta İstanbul olmak üzere kocaman Kentlerin nüfusları süratle çoğalmış , bu vaziyet illerde işsizliğe ve güvenliğin bozulmasına ne sebeple olmuştur. Netice olarak, hükümet bu isyanları zorlukla bastırdı ve milletin devlete güveni azaldı.
Eğitim Sisteminin Bozulması
Ahmetli öğrenim sisteminin temelini yaratan medreselerin dönemin gerisinde kalması ve Avrupa’da öğrenim kapsamında yaşanan yeniliklerin takip edilmemesi
Pozitif bilimlerin medreselerin müfredatından çıkarılması
Medrese öğrenimi görmemiş birçok kişiye bilimsel rütbeler verilmesi
Yeni doğmuş çocuklara müderrislik unvanının verilmesi ve beşik uleması diye adlandırılan bir sınıfın meydana çıkması
Dış Etkenler
Coğrafi Keşiflerle zenginleşen ve ekonomilerini güçlendiren Avrupa devletleri, Rönesans ve Reform hareketleriyle fikir ve bilim yaşamında mühim atılımlar yapmıştır. Osmanlı İmparatorluğu Avrupa’daki teknolojik ve biyolojik gelişmelere ayak uyduramamış, Avrupa’nın gerisinde kalmıştır.
Avrupalıların Haçlı anlayışıyla Osmanlı İmparatorluğu’na hep beraber saldırmaları duraklamaya ne sebeple olmuştur.