Viyana Kongresi ve Uluslararası Sorunlar (Toplanma Amacı, Kararları, Sonuçları)

Viyana Kongresi: Fransız İhtilali ve Napolyon Savaşları sonrası bozulan Avrupa’daki sınırları ve güçler dengesini yeniden düzenlemek adına toplanan kongredir. Avrupa tarihinde bu çapta toplanan ilk büyük kongredir. Toplanma sebebi, alınan kararlar ve sonuçları açısından Avrupa tarihinde önem arz etmektedir.

En sonda Viyana Kongresi ve Uluslararası Sorunlar ile ilgili iki konu anlatım videom var. Bir bak istersen.:) 11. Sınıf tarih, TYT, AYT ve KPSS hazırlığı yapan arkadaşlarıma kolaylıklar diliyorum.

Kongrenin Toplanma Amacı	Avrupa haritasını tekrar düzenlemek
Viyana Kongresine Katılan Devletler	Avusturya, İngiltere, Prusya, Rusya, Fransa, İsviçre, İspanya ve Portekiz
Kongre Başkanı	Avusturya Başbakanı Prens Klemens Wenzel Nepomuk Lothar von Metternich (Kısaca Prens Metternich)
Sonuç	Mevcut durumu korumak için kararlar alınsa da 1830 ve 1848 ihtilalleri engellenememiştir.

VİYANA KONGRESİ (1815)

Fransız İhtilali’nin yıldızı parlayan generali Napolyon Bonapart, imparator olduktan sonra bütün Avrupa’yı hakimiyeti altına almak için harekete geçti. Bu geliş­me, Fransa ile diğer Avrupa devletleri arasında 1804- 1815 yılları arasında “Napolyon Savaşları” veya “Koalisyon Savaşları” olarak anılan savaşlara neden oldu. Napolyon’un 1815 yılında “Waterloo Savaşı”nda İngilizlere yenilmesiyle savaşlar sona erdi.

Avusturya, İngiltere, Prusya, Rusya, Fransa, İsviçre, İspanya ve Portekiz’in katılmasıyla 1815 yılında Viyana’da konfersans toplandı. Kongrede galip devletler yani Avusturya, Prusya, İngiltere ve Rusya etkili oldu. Konferansa Avusturya Başbakanı Meternich baş­kanlık etti. Kongrenin toplanmasındaki en temel amaç Avrupa’yı Napolyon Savaşları ve Fransız ihtilali öncesindeki duruma döndürmekti, bir başka deyişle restore etmekti. Viyana Kongresi’nin toplanma nedenlerini şu şekilde maddeleyebiliriz;

• Napolyon Savaşları ile bozulan Avrupa’daki sınır­ları ve siyasal dengeyi yeniden düzenlemek,
• Fransız İhtilali’nin yaymış olduğu düşünce akımla­rına karşı mutlak krallıkları korumak için alınacak önlemleri belirlemektir.

BEYİN FIRTINASI: Kongreye katılan/katılmayan devletler ile ilgili iki soru akla takılmalı. Birincisi kongreye katılan devletler arasında Fransa’nın ne işi var? Savaşı kaybeden Fransa’da tekrar monarşiye dönüş olmuştur. O sebeple katılmıştır. İkincisi ise Osmanlı Devleti Viyana Kongresi’ne neden katılmadı? Davet mi edilemedi? Başka bir sebep mi var? Osmanlı, konferansa davet edildi. Fransa’nın Mısır’ı işgali sırasında (1798) Koalisyon devletleri ile işbirliği yaptığı için kon­feransa çağrılmıştı. Osmanlı Devleti kendi isteğiyle Viyana Kongresi’ne katılmamıştır. Çünkü Osmanlı Devleti, 1812 Bükreş Antlaşması’nda Sırplara verilen ayrıcalıkların arttırılma­sının isteneceğinden çekinmekteydi.

Viyana Kongresi Kararları

Kongrede sınırlar ve toprak düzenlemeleri ile ilgili pek çok karar alınmıştır. Sınırlar ile ilgili kararlar bizim için önem arz etmemektedir. Alınan temel kararlar şöyle özetlenebilir.

• İmparatorluklar kutsaldır.
• Milliyetçilik hareketleri desteklenmemelidir.
• Her türlü demokrasi hareketi engellenmelidir.
• Hiçbir Avrupa devleti diğerinin aleyhine olan bir hareketin içinde yer almamalıdır.
• Konferansa katılan devletlerden biri, diğerlerine haber vermeden yeni kararlar almamalıdır.

Viyana Kongresi’nin Sonuçları ve Önemi

Viyana’da düzenlenen kongrede hiçbir zaman bir genel kurul toplanmamıştır. Devletler genelde ikili görüşmeler yapmıştır. Viyana Kongresi’nin doğurduğu sonuçlar şunlardır;

• Avusturya, Prusya, İngiltere ve Rusya Avrupa siyasi haritasını ve güçler dengesini kendi isteklerine göre düzenlemişlerdir. Aldıkları kararları baskıyla diğer devletlere kabul ettirmişlerdir.
• Viyana’da Avrupalı devletlerin sınırları yeni­den belirlenirken, milliyet, din ve dil farklılıkları dikkate alınmadığı için Avrupa’da kalıcı barış ve huzur sağla­namamıştır.
• Kongre kısmen de olsa başarılı olmuştur. Bu kongreden sonra Avrupa’da yaklaşık 40 yıl savaş olmamıştır.
• Şark Meselesi kavramı ilk defa Viyana Kongresi esnasında Rus Çarı 1. Aleksandr tarafından kullanılmıştır.
• Viyana Kongresi’nden sonra Avrupa’da başlayan dö­neme “Restorasyon Dönemi” (yeniden yapılanma) denir. Kongre kararlarına Avusturya Başbaka­nı Meternich öncülük ettiği için Restorasyon Dönemi politikaları “Meternich Sistemi” olarak adlandırılmış­tır.

UYARI: Avusturya’nın karşı çıkmasına rağmen; Fransa, İngil­tere ve Rusya, Mora’daki, Yunan Ayaklanması’na des­tek amacıyla donanma gönderince Meternich sistemi çökmüş ve Restorasyon Dönemi kapanmıştır. Avrupalı Devletler (İngiltere, Rusya, Fransa) Yunanis­tan’a bağımsızlık verilmesi için 1827’de Navarin Limanı’nda Osmanlı donanmasını yakarak, Viyana Kongresi kararlarını hiçe saymışlardır.

Viyana Kongresi’nin Osmanlı’ya Etkileri

Avusturya Başbakanı Metternich’in, Osmanlı Devleti’ni kongreye davet etmesinin en önemli sebebi Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü Avrupalı devletlerin garantisi altına almak istemesiydi. Zira Rusya’nın Balkanlar üzerinde yürüttüğü yayılmacı siyaset Avusturya’nın da çıkarlarına aykırı idi. Osmanlı ise Viyana Kongresi’ne katılmayarak kongrenin etkilerinden kenedini korumaya çalıştı. Zira Osmanlı, kongreye katıldığında Balkanlarla ilgili problem yaşamaktan çekiniyordu.

Kongre’de Rus Çarı 1. Aleksandr, Şark Meselesi’ni gündeme getirdi. Osmanlı’nın tüm Avrupa’dan atılması gerektiğini savunan bu kavram Osmanlı için çok tehlikeliydi. Restorasyon döneminde tüm Avrupa’da milliyetçilik fikirleri yok sayılırken Rusya, Osmanlı ülkesindeki azınlıkları kışkırtmaya devam etti.