Kanunlar Doğuyor

Kanunlar Doğuyor konusu lise 1 tarih dersine çalışan öğrencilerimiz için hazırlanmıştır.

İnsanların küçük topluluklar halinde yaşamaya başlaması ile birlikte beraber yaşamın gerektiridiği kurllara ihtiyaç duyulmuştur. Hukuk toplum düzenini sağlamak için devlet tarafından oluşturulan kurallar bütünüdür. İnsanoğlunun yaptığı ilk hukuk kurallarının kaynağı akıl, gelenek ve kutsal kitaplardır. Önceleri sözlü olan hukuk kuralları yazının icadı ile birlikte yazıya dökülmüştür.

Türklerde Hukuk

Türklerde sözlü hukuk kuralı olan Töre hakimdi. Tecrübe ve hayat tarzı ile zamanla ortaya çıkan töre, yine zamanın şartlarına göre toy tarafından değiştirilebilirdi. Lakin iyilik, eşitlik, adalet ile ilgili kurallar değiştirilemezdi.

Türk töresinde hırsızlık, cinayet ve ordudan kaçma suçlarının cezası nedir?

Türk töresinde hırsızlık, cinayet ve ordudan kaçmanın cezası idamdır. Hırsızlık suçuna verilecek ceza hırsızlığın boyutuna göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin bağlı bir atı çalmanın cezası ölümdür.

Sümerlerde Hukuk

Bilinen ilk yazılı kanunları Lagaş Kralı Urukagina yapmıştır. Urkagina kendisinden önceki kötü idare sebebiyle meydana gelen yolsuzlukları, halkın huzursuzluğunu ve hoşnutsuzluğunu gidermek için bu kanunları yapmıştır.

Hammurabi Kanunları

Hammurabi kanunları 282 maddeden oluşmaktadır. Kısasa kısas esaslıdır. Dünyanın ilk anayasası kabul edilmektedir.

• Bir hırsız duvar delerek bir eve girmişse o deliğin önünde ölümle cezalandırılır ve oraya gömülür.
• Bir evde yangın çıkar ve oraya yangını söndürmeye gelen bir kimse, evin sahibinin malına göz dikip onun malını alırsa kendisi de aynı ateşe atılır.
• Bir adam bir çocuğu evlatlık alır ve oğlu olarak ona ismini verirse ve onu besleyip büyütürse büyümüş bu çocuk bir daha geri istenemez.
• Bir kişi hırsızlık yapsa eli kesilir.
• Bir kişi kendisiyle aynı sınıftaki bir kişinin dişine zarar verirse onun da dişi çekilir.
• Babasını döven evladın iki eli kesilir.
• Birisini suçlayan ispata mecburdur. İspat edemezse ölüm cezasına çarptırılır. Hammurabi Kanunları’ndan örnekler

Hititlerde Hukuk

Hitit hukuku zamanının Sami hukukuna göre daha insancıldır. Cezalara daha çok maddidir. Hitit Kanunları’nda; evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Kadınlarında boşanma hakkı vardır. Hititler kasten adam öldürme ile kazara adam öldürmeyi birbirinden ayırmışlardır. Cezalar sosyal sınıflara göre farklılık göstermektedir.

• Hitit kanunlarında hırsızlığa ölüm cezası verilmez, çalınan malın üç katı gümüş ödeme cezası verilir ve ayrıca hırsızlık yapana dayak atılırdı.
• Başkasının tarlasını yakan bir kimse yakalanırsa tarlası yanan kişiye köle olarak verilir.
• Büyücülük yapan sosyal konumuna göre ölümle cezalandırılır ya da sürgün edilir.
• Bir kişi kralın hükmüne karşı gelirse onun evi harap edilir. Hitit Kanunları’ndan bazı örnekler

İbranilerde Hukuk

Hukukları ilahi kökenlidir. “On Emir” İsrailoğulları’nın Mısır’dan çıkışlarından sonra Sina Dağı’nda Allah tarafından Hz. Musa’ya bildirilen emirlerdir.

On Emir
1. Benden başka Tanrı’n olmayacak.
2. Kendin için oyma put, yukarıda göklerde olanın yahut aşağıda yerde olanın yahut yerin altında sularda olanın hiç suretini yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin.
3. Tanrı’nın adını boş yere ağzına almayacaksın.
4. Sebt gününü (cumartesi) takdis etmek için onu hatırında tutacaksın. Altı gün işleyeceksin ve bütün işini yapacaksın fakat yedinci gün efendin Rab’e Sebt’tir. Sen ve oğlun ve kızın, kölen ve cariyen ve hayvanların ve kapılarında olan garibin hiçbir iş yapmayacaksınız. Çünkü Rab gökleri, yeri ve denizi ve onlarda olan bütün şeyleri altı günde yarattı.
5. Babana ve anana hürmet edeceksin.
6. Öldürmeyeceksin.
7. Zina etmeyeceksin.
8. Çalmayacaksın.
9. Komşuna karşı yalan şahitlik yapmayacaksın.
10. Komşunun evine tamah etmeyeceksin, komşunun karısına yahut kölesine yahut cariyesine yahut öküzüne yahut eşeğine yahut komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin.

Urkagina ve Hammurabi Kanunları’nın meşruiyet kaynakları nelerdir?

Din yani ilahidir.

Kanunlar Doğuyor özetimize yorumlarınızı bekliyoruz.