Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
İKİLİ TEŞKİLAT
Eski Türk devletlerinde ülkenin genellikle iki bölüm (kanat) hâlinde idare edildiği görülmektedir:
Bu uygulama Asya-Avrupa Hunlarında, Tabgaçlarda ve Köktürklerde doğu-batı şeklinde yine Asya Hunlarında ve Ak Hunlarda yönlere göre sağ kanat-sol kanat olarak belirlenirdi. (Bulgarlar – Macarlar (büyük – küçük), Oğuzlar, Karluklar (iç – dış), Oğuzlar (bozok – üçok))
Bu bölümde daima bir tarafın üstünlüğü tanınırdı. Başta büyük bir hükümdar (tanhu veya hakan) bulunup da ülke sağ-sol kanatlar hâlinde teşkilatlandırıldığı zaman her iki taraf merkeze bağlı olarak tanhu veya hakanın kontrolü altında tutulurdu. Kanatların başındaki idareciler, asıl hükümdarın yüksek hâkimiyeti altında töre hükümlerini yürütür, kendi bölgelerini ilgilendiren hususlarda dış münasebetlere girer, ancak bütün ile ilgili meselelerde hakanın başkanlığında toplanırlardı. Ordular birleştiği zaman herkes mensup olduğu yöne göre sağ ve sol kanatta yerini alırdı.
İkili devlet teşkilatının olumlu yanları;
Devlet sınırları çok geniş olduğundan devletin yönetimi kolaylaşmıştır. Ayrıca haneden mensuplarının buralarda görev alması sağlanarak devlet yönetimine hazırlanmaları sağlanırdı.
İkili devlet teşkilatının olumsuz yanları;
Birden fazla ortak hükümdarın buluması ve her birinin taht üzerinde hak sahibi olması taht kavgalarına sebep olmakta ve devletin ikiye bölünmesini kolaylaştırmaktadır. Hele bir de Çinli prensesler mevzuya girdiğinde devletin bölünmesi daha da kolaylaşmaktadır.
OKUMA TAVSİYESİ: İkili Teşkilat Nedir? Faydaları ve Zararları Nelerdir?
