4. Ünite: İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası

İlk Türk Devletlerinde Bilim İlk Türk devletlerinden günümüze kadar ulaşan yazılı eser ve belge az olduğundan Türklerin bilim alanındaki çalışmaları hakkında fazla bilgi sahibi değiliz. Ancak, Türklerin Oniki Hayvanlı Türk Takvimi’ni yapmaları astronomi bilimiyle ilgilendiklerini göstermektedir. Uygurlar döneminde matbaada kitapların basılması, Çin ve Hint eserlerinin Türkçeye tercüme edilmesi Türklerin bilimsel ve kültürel çalışmalara önem verdiklerinin kanıtıdır. İlk Türk devletleri döneminde …

İlk Türk Devletlerinde Edebiyat Türk dilinin edebiyat olarak ilk örnekleri sözlüdür. Bunlar destanlar, efsaneler, sagular, koşuklar, savlar ve halk türküleridir. Destan ve efsanelerde Türklerin düşünce ve inançları, gelenekleri, milli kahramanlıklarını anlatmaktadır. Orta Asya Türklerinde görülen en önemli destanlar; Sakaların Alper Tunga ve Şu, Hunların Oğuz Kağan, Göktürklerin Bozkurt, Türeyiş ve Ergenekon, Uygurların Türeyiş ve Göç, Kırgızların ise Manas destanlarıdır. Türk …

İlk Türk Devletlerinde Yazı ve Dil Ural-Altay dil ailesinden olan Türkçe, tarih boyunca çeşitli alfabelerle yazı haline getirilmiştir. Türk yazısının geniş çaptaki ilk örneği Göktürk alfabesiyle yazılan VII. yüzyıldaki Orhun Yazıtları’dır. Ancak elimizde Türklerin yazıyı daha önceden bildiklerini ve kullandıklarını kanıtlayacak bilgiler vardır. Çünkü, gelişmiş bir devlet teşkilatının yazı olmadan yürütülmesi mümkün değildir. Esik Kurganı’ndaki ‘Altın Elbiseli Adam’ mezarında bulunan …

İlk Türk Devletlerinde Ekonomi Orta Asya’nın iklimi ve yeryüzü şekilleri bölgede hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır. Bu nedenle Türk ekonomisinin temeli hayvancılığa dayanıyordu. Elverişli bölgelerde tarım faaliyetleriyle uğraşılmıştır. Türkler arpa, buğday ve darı gibi tahılları yetiştirmişlerdir. Hunlara ve Göktürklere ait bulunan sulama kanalları ve saban demirleri Türklerin tarıma önem verdiklerini göstermektedir. Türkler yakın komşularıyla yoğun ticari ilişkilerde bulunmuşar, ticaret yaptıkları ülkelere canlı …

İlk Türk Devletlerinde Sosyal Hayat Hunlar ve Göktürkler dönemlerinde göçebe bir hayat süren halk çadırlarda yaşıyorlardı. Türklerin yaşadıkları coğrafi şartlar hayvancılık faaliyetlerini öne çıkarmıştır. Büyük ölçüde at ve koyun besleyen halk, bozkır şartlarının gereği olarak ‘yaylak ve kışlak’ hayatı yaşıyordu. Türklerde at, göçebe hayatın vazgeçilmez bir parçasıydı. Göçebe bir hayat tarzı benimseyen Türklere ait şehir kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Örneğin, Selenga …

İlk Türk Devletlerinde Dini İnanış Türklerde en eski din Göktanrı dinidir. Gökten başka bazı dağ, ırmak, vadi gibi varlıklarda bir takım gizli güçlerin bulunduğuna inanlırdı. Bu arada Güneş ve Ay kutsal sayılmıştır. Eski Türklerde Tanrı, sonsuzdur ve herhangi bir şekle sokulamaz. Bundan dolayı Türklerde putçuluk olmadı gibi putları korumak için yapılan tapınaklar da yoktur. Göktanrı dininde cennet, cehennem ve yeniden dirilme …

İlk Türk Devletlerinde Hukuk konu anlatımımızın sonunda ki konu anlatım videosuna bakmanı tavsiye ederim. İlk Türk Devletlerinde Hukuk Türklerin adet, gelenek ve göreneklerinden oluşan yazısız hukuklara ‘töre’ (türe) denilirdi. Törede yer ve zamana göre, meclisin onayı ile hakan tarafından değişiklik yapılabilirdi. Bununla beraber, törenin anayasa niteliğinde, adalet, eşitik ve iyilik gibi değişmez ilkeleri vardı. Bütün devlet işleri töreye göre yapılırdı. …

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE ORDU Türk devletlerinde hemen her savaşa hazır durumda olduğundan, askerlik özel bir meslek sayılmazdı. Türk ordusunun başlıca özellikleri şunlardır. -Türk ordusu ücretli değildir. -Her Türk asker sayılmıştır. -Türk ordusunun temeli atlı askerlerden meydana gelmiştir. – Türk ordusu hafif silah ve zırh kullanır. – Savaş talimi için sürek avına çıkılır. -Düzenli ve disiplinli ilk Türk ordusunun kurucusu Mete …

İlk Türk Devletlerinde Hükümdarın Görevleri konusu lise 1 tarih dersi “İlk Türk Devletleri” ünitesi ve lise 3 tarih dersi “Türklerde Devlet Teşkilatı” ünitesinin alt başlığıdır. İlk Türk Devletlerinde Hükümdarın Görevleri KökTürk kitabelerine göre hükümdarın görevleri; aç halkı doyurmak, çıplak halkı giydirmek, az halkı çok kılmaktır. Genel olarak baktığımızda Kağan, iç ve dış siyaseti düzenlemek, orduya komuta etmek, ülkeyi korumak, Töre’yi …

İlk Türk Devletlerinde Hükümdarların Kullandığı Ünvanlar konusu lise 1 tarih dersi “İlk Türk Devletleri” ünitesi ve lise 3 tarih dersi “Türklerde Devlet Teşkilatı” ünitesinin alt başlığıdır. İlk Türk Devletlerinde Hükümdarların Kullandığı Ünvanlar İlk Türk devletlerinde hükümdarlar “Şanyü” (Tan-hu), “Kağan”, “İdikut” (Uygurlarda), Han, Yabgu, İlteber, Hakan, İlteriş gibi ünvanlar kullanmışlardır.