Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler arasında kuruluş tarihi en eski olan Etnik-i Eterya Cemiyetidir. Aşağıdaki yazımızda Etnik-i Eterya Cemiyeti hangi tarihte kuruldu? Nerede kuruldu? Kim kurdu? Amaçları nelerdir? gibi soruları cevaplamaya çalışacağız.

Etnik-i Eterya Cemiyeti

Etnik-i Eterya “milli ortaklık” anlamına gelir. 16 Ocak 1814 tarihinde Odessa’da (Odesa, Hocabey) Aleksandır İpsilanti, Diyamandis İpsilanti ve Mihail Fotiyadis arasında Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılarak bağımsız bir Yunanistan kurmak ve eski Doğu Roma İmparatorluğu’nu tekrar dirilterek, Ayasofya’yı kilise olarak açmaktır. Lakin kurucuları Emanuil Ksantos, Nikolaos Skufos ve Anastasyas Çakalof’dur.

Kısa zamanda genişleyen teşkilat, üyeler arasında çeşitli dereceler oluşturdu. Başkanlara “çoban”, ikincilere “papaz” üçüncülere “tavsiyeli” dördüncülere de “zararsız” takma adı verildi. İstanbul’da “reis” ve “fedai” adıyla iki askeri derece meydana getirildi. Daha sonraları rütbe sayısı yediye yükseltildi. Bunlar tek bir amaca hizmet ettikleri halde, yetki, bilgi ve kapsam bakımından aralarında farklar oluştu. En aşağı derecelerde bulunanlara, gerektiğinde kullanılmak üzere 50 deste fişek ve silah bulmak görevi, ikincilere yurt uğrunda dövüşmek üzere hazır olmak görevi, bunların üstündekilere, Etnik-i Eterya’nın görevinin Yunan kavminin isteklerini sağlamak olduğunu anlatmak görevi, Fedailer Başkanı’na bir kılıç vererek “Bunu yurt yolunda kullanacaksın” telkininde bulumak görevi ve yüksek derecelerde bulunanlara, başkanın sırrını açmak görevi veildi.

Cemiyetin başına 12 Nisan 1820 tarihinde yapılan toplantıda, Çar Aleksandr’ın yaveri Alexandr İpsilanti getirildi.

Yunan İsyanı‘nda baş rolü oynayan cemiyet, Yunanistan bağımsız olduktan sonra sınırlarının genişlemesi için çaba sarf etmiştir. Nihayet 20. yüzyılın başlarından itibaren Pontus İsyanı’nda da da önemli roller üstlenmiştir.

Etnik-i Eterya Cemiyeti ile ilgili yazımızı okudunuz. Şu yazılarımızı okumanız faydalı olabilir; Etnik-i Eterya Cemiyetinin Kuruluş Amacı, Etnik-i Eterya Cemiyetinin Özellikleri