KUTLUK DEVLETİ (682-745)
682 tarihinde Kutluk Kağan tarafından Kutluk (II. Göktürk) Devleti kurulmuştur. Kutlukların 683-687 yılları arasında Çin’e 46 defa sefer düzenlemelerinde;
-Orta Asya’daki en önemli rakiplerini baskı altında tutmak istemeleri
-Yeni kurulan Türk Devleti’nin yiyecek, giyecek ve at gibi gereksinimlerini karşılamak istemeleri
-Çin’de dağınık haldeki Türkleri devletin bünyesinde toplamak istemeleri
etkili olmuştur.
Kutluk Devleti’nin en güçlü olduğu dönemler Bilge Kağan ve kardeşi Kül Tiğin dönemleri olmuştur. Vezir Tonyukuk ise danışman olarak Kutluk Devleti’nin siyasetinde önemli rol oynamıştır.
Bilge Kağan öldükten sonra Kutluk Devleti’nde iç karışıklıklar başlamış, Basmil, Karluk ve Uygur Türkleri Kutluk Devleti’ne son vermişlerdir