Tarih 9 dersi 5. ünitesi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ (10-13. YÜZYILLAR) 2. konusu İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ alt başlığı olan Büyük Selçuklu Devleti dahilindeki Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu Konu Anlatımını aşağıdan okuyabilirsiniz.

Büyük Selçuklu Devleti

Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluşu

BSD’nin Kurulduğu Yer: Horasan.
BSD’nin Kurucusu: Tuğrul Bey.
* Selçuklular, Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyundandır.
* Büyük Selçuklu Devleti’ne, bu boydan olan Selçuk Bey adını verdi.
* Selçuk Bey, Oğuzlar Devleti’nde subaşı iken, Oğuz Devleti’nin hükümdarı ile arasında çıkan anlaşmazlık yüzünden kendisine bağlı ordularla güneye inerek Seyhun ırmağı yakınlarındaki Cent şehrine yerleşti (930-935).
Hükümdarları: Selçuk Bey, Arslan Yabgu, Tuğrul ve Çağrı Beyler, Alp Arslan, Melikşah, Sultan Sencer

* Cent şehrinde İslamiyet’i kabul etti.
* Bir çok Türk boyunu yönetimi altına aldı.
* Samanoğulları ile Karahanlılar arasındaki savaşta, daha güçsüz olan Samanoğullarına yardım etti. Karşılığında toprak aldı.

* Selçuk Bey’in ölümünden sonra yerine oğlu Arslan Yabgu geçti.
* Selçukluların güçlenmesini istemeyen Gazneli Mahmut, Arslan Yabgu’yu tutuklattı.

* Tuğrul ve Çağrı beyler, iki kardeş olarak toprakları parçalamadan aralarında iş bölümü yaparak ülkeyi idare ettiler.
* Gaznelilerle başarılı savaşlar yaptılar.
* Horasan’ın önemli şehirlerinden biri olan Nişabur’u aldılar (1038).

Dandanakan Savaşı (1040):
Selçuklular ile Gazneliler arasında yapıldı.

Dandanakan Savaşı’nın Sebepleri:
* Gazneliler’in Selçukluları Horasan’dan çıkarmak istemeleri.
* Selçukluların kendilerine yurt arayışı içinde olmaları.

Dandanakan Savaşı’nın Sonuçları:
• Gazneliler yenilgiye uğratıldı ve yıkılma sürecine girdi.
• Selçuklular büyük bir zafer kazandı. Horasan ve İran toprakları Selçukluların eline geçti.
• Büyük Selçuklu Devleti kuruldu (1040).
• Tuğrul Bey sultan ilan edildi. Devleti Çağrı Bey ile birlikte yönetti.
• Rey şehri alınarak başkent yapıldı.
• Selçukluların İslam dünyasındaki otoritesi arttı.

* Abbasi halifesinin, Şii Büveyhoğullarının baskılarına karşı Selçuklulardan yardım istemesi üzerine Tuğrul Bey, Bağdat Seferine çıkarak 1055 Abbasileri Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtardı. Böylece Türk-İslam dünyasının koruyuculuğu Selçukluların eline geçti. Bu olaydan sonra İslam Dünyasının dini lideri Abbasiler, siyasi lideri de Selçuklular oldu.
* Bizans üzerine sefere çıkılarak Doğu Anadolu’da başarılı savaşlar yapıldı. Bir çok şehir alındı (Erzurum, Kemah, Malatya, Sivas).

Pasinler Savaşı (1048):
* Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılı.
* Gürcüler Bizanslılara yardım etti.

Sebepleri:
• Dandanakan Savaşı’ndan sonra Selçuklular’ın batı yönünde ilerlemeleri.
• Bizanslıların, Türklerin Anadolu’ya girmelerini engellemek istemeleri.

Not: Pasinler (Hasankale) Savaşı, Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılan ilk savaştır.

Sonuçları:
• Bizanslılar yenildi ve Selçukluları Resmen tanıdı.
• Doğu Anadolu, Selçukluların denetimine girmeye başladı. Van’dan Trabzon’a kadar olan topraklar Selçuklular’ın eline geçti.
• Gürcü Kralı Liparit, Selçuklulara esir düştü.

Sultan Alparslan Dönemi Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.

Sultan Melikşah Dönemi Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.

Büyük Selçuklu Devleti’nde Fetret Devri Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.

Sultan Sencer Dönemi Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.

Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılmasının Sebepleri Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.

Büyük Selçuklu Devleti Yıkılınca Kurulan Devletler Konu Anlatımını okumak için lütfen buraya tıklayınız.