2. Bayezid Dönemi Önemli Olaylar Maddeler Halinde

Osmanlı’nın 8. padişahı yükselme devir içinde bir duraklama devri olarak addedilen 2. Bayezid Dönemi önemli siyasi olayları maddeler halinde (özet) anlatmaya çalışacağız. Kardeşi Cem ile mücadelesini ayrı bir başlık olarak ayırdık.

OKUMA TAVSİYESİ: Cem Sultan Olayı Maddeler Halinde

Anadolu’da ki Fetihler

1487 de Karamanoğulları kesin olarak ortadan kaldırıldı. Böylelikle Anadolu Türk birliği konusunda Osmanlı Devleti’nin önündeki en büyük engeli son verilmiş oldu.

Balkanlar’da ki Fetihler

• 1483’de Fatih zamanında Osmanlı egemenliği tanıyan Hersek kesin olarak Osmanlı Devleti’ne bağlandı.
• 2. Bayezid, 1484’de Balkan seferine çıkılarak Kili ve Akkerman kaleleri alındı. Buraların alınması ile;
  • Osmanlı Kırım kara bağlantısı sağlamış oldu.
  • Karadeniz’in batı kıyılarında Osmanlı hakimiyeti kuruldu.

II. Bayezid Dönemi Venedik ilişkileri

• Otranto seferi’nden sonra elden çıkan Zenta, Kefalonya ve Ayamavra Adaları geri alındı.
• Donanmanın güçlendirilmesi; Kemal ve Burak reislerin de Osmanlı Devleti hizmete girmesi ile Mora Yarımadası’nda Venedik’e ait İnebahtı, Modon, Koran ve Navarin gibi kaleler alındı. 1502’de Venedik’le antlaşma yapıldı.
• İnebahtı’nın alınması ile Adriyatik Denizi’nde önemli bir üs elde edilmiş oldu.

Endülüs’e Yardım

• İspanya’da katolikler, müslümanlara ve Yahudilere engizisyon mahkemeleri aracılığı ile katliam uygulamaya başlamıştı.
• Endülüs Müslümanları, Osmanlı Devleti’nden yardım istedi. Osmanlı bu yardım isteğine; Cem olayından dolayı gereği gibi cevap veremedi.
• Bölgeye gönderilen Kemal Reis, İspanya’daki Müslümanları Kuzey Afrika’ya; Yahudileri de Selanik ve İstanbul’a gemilerle taşıdı. (1492)

2. Bayezid Devri Memlük ilişkileri

• Fatih zamanında, Hicaz su yolları yüzünden Osmanlı Memlük ilişkileri bozulmuştu.
• 2. Beyazid zamanında Osmanlı – Memlük ilişkilerinin bozulmasının sebepleri;
  • Cem Sultan’a destek vermesi
  • Karamanoğlu Kasım Bey ile Osmanlı aleyhine ittifak kurması
  • Dulkadiroğulları Beyliği’nin iç işlerine karışması
  • Ramazanoğlu Beyliği himayesine almak istemesi
  • Hicaz’a giden Osmanlı harçlarından yüksek vergi talep etmesi;
• Bu devlette ilişkilerin daha da bozulmasına yol açtı.
• Ayrıca, iki tarafta İslam dünyasının liderliğini ele geçirmek istiyordu.
• 1485-1491 yılları arasında yaklaşık 6 yıl süren Osmanlı Memlük savaşları oldu.
• Çukurova bölgesine devam eden bu savaşlarda, taraflar birbirine üstünlük kuramadı (1488 Ağaçayırı Savaşı önemlidir.)

II. Bayezid Dönemi İran ilişkileri

1502’de İran’da Safevi devleti kuruldu. Safevi Devleti’ni kuran Türk asıllı Şah İsmail şii mezhebine mensuptu. Şiiliğin yayılmasını devlet siyaseti haline getirmişti.
şah İsmail, Anadolu’da şiiliği yaymak ve bu yolla Osmanlı topraklarını ele geçirmek istiyordu.

Şahkulu isyanı (1511)

• 2. Bayezid in gevşek ve pasif yönetimi Şah İsmail’in Doğu Anadolu’da taraftar toplamasını kolaylaştırdı.
• Şah İsmail’in Anadolu’ya gönderdiği adamlarından biri olan Şah Kulu, Antalya (Teke) yöresinde ayaklandı.
• Ayaklanmaya, II. Bayezid’in yönetiminden memnun olmayan yeniçerilerde destek verdi.
• İsyan güçlükle bastırıldı ve Şahkulu idam edildi.

Uyarı: Şahkulu isyanı, Osmanlı Devleti’nde şii nitelikte ilk ayaklanmadır.

2. Bayezid Dönemi Teşkilatlanma Çalışmaları

• Fatih zamanında ele geçirilen yerlerin Türkleştirilmesi ağırlık verdi.
• Osmanlı tarihiğini Neşri ve İdris-i Bitlisi’ye yazdırdı.

Uyarı: Neşri Cihannüma adıyla bir dünya tarihi; İdris-i Bitlis-i ise Heşt bi Hişt (8 Cennet) adıyla ilk 8 Osmanlı padişahının hayatını kaleme aldı.

SİTE DIŞI TAVSİYE: II. Bayezid Devri Tarihçiliği ve İlk Standart Osmanlı Tarihleri

• Donanma ve topçuluk konusunda çalışmalara ağırlık verildi.
• Osmanlı Devleti’nde ilk kez Avarız vergisi toplantı (olağanüstü hal vergisi.
• Dünyada ilk kez malların kalitesi ve standartları belli esaslara bağlandı.

2. Bayezid’in Tahttan İndirilmesi

• II. Bayezid’in oğullarından Şehzade Ahmet Amasya’da, Şehzade Korkut Manisa’da, Selim ise Trabzon’da sancakbeyiydi.
• 2. Bayezid in yaşlanması, Safevilere karşı etkin olamaması ve tımar dağıtımındaki sorunlar nedeniyle tahtı oğlu Ahmet’e bırakmayı düşünüyordu.
• Bu durumu öğrenen Selim, Trabzon’dan ayrılarak oğlu Süleyman’ın sancakbeyi olduğu Kırım’daki Kefe sancağına gitti.
• Babasından Rumeli’de bir sancağın yönetimini kendisine vermesini istedi. Amacı, İstanbul’a daha yakın olmaktı.

• Selim; bu isteği kabul edilmeyince Çorlu yakınlarındaki Karıştıran Ovası‘nda babası ile çarpıştı. Mücadeleyi Selim kaybetti.
• Selim’in Trabzon’da Safevilere karşı mücadelesini takdir eden ve babasına karşı mücadelesini doğru bulan Yeniçeri ayaklanması üzerine II. Bayezit tahtını bırakmak zorunda kaldı.
• Tahttan indirilince Dimetoka’ya gönderildi.

Uyarı: Tahtından zorla indirilen ilk Osmanlı padişahı II. Bayezid’tir.

OKUMA TAVSİYESİ: II.Bayezid Dönemi Siyasi Olayları