Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
Çeşme Baskını veya Çeşme Deniz Muharebesi 1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı’nın bir parçası olup Osmanlı donanmasının yok edilmesi ile sonuçlanan deniz savaşıdır.
EN SONDA KONU ANLATIM VİDEOSU VAR: Çeşme Baskını nasıl gerçekleşti? Aşağıdaki videoda 19:15’ten itibaren anlatıyorum bir bak derim.
DİKKAAATTTT: Bu konu 11. sınıf tarih dersi müfredatında yer almakta olup, KPSS içinde önem arz etmektedir.
| Baskının Tarihi | 5-7 Temmuz 1770 |
| Osmanlı Donanması kaptan-ı deryası | Mandalzade Hüsameddin Paşa |
| Hangi Padişah Zamanında Gerçekleşti? | III. Mustafa |
| Baskını Gerçekleştiren Devlet | Rusya (İngiliz destekli) |
| Rus donanması Osmanlı Donanmasını Yakmak İçin Hangi Güzergâhı İzledi? | Baltık Denizi’nden hareket eden Rus Donanması Manş Denizi’ni geçerek Atlas Okyanusu’na açılmış, ardından Cebelitarık Boğazı’ndan geçerek Akdeniz’e girmiş ve Çeşme’ye kadar gelmiştir. |
Çeşme Baskını
Çeşme Deniz Savaşınının temel sebebi 1768-1774 Osmanlı Rus Savaşı esnasında Rusya’nın Osmanlı’nın Akdeniz’deki gücünü kırmak istemesidir. Bu amaçla hem Osmanlı donanmasına darbe vurmak hem de Mora Yarımadası’nda isyan çıkartarak Rusya’ya bağlı bir Yunan devleti kurmak istemişlerdir.
Çeşme Olayı Nasıl Gerçekleşti?
Akdeniz’e giren Rus donanması Mora’daki Rumları kışkırttı. Ardından Osmanlı donanması ile bir çatışma gerçekleşti. Her iki taraftan birer gemi yanınca Rus donanması açığa çekildi.
Rus donanmasının bir daha saldırıya geçmeyeceğini düşünen Osmanlı donanması Çeşme limanına bitişik bir biçimde demirledi. Cezayirli Hasan Paşa, donanmanın tehlikede olduğunu Kaptan-ı Derya Hüsameddin Paşa’ya söyledi fakat ikna edemedi.
6 Temmuz gecesi Rus donanması Çeşme Limanında bulunan Osmanlı gemilerini topa tuttu. Limana giren ateş gemileri bir Osmanlı gemisini kundaklayınca bitişik nizamdaki tüm Osmanlı gemileri tutuştu.
1770 tarihinde gerçekleşen bu olay Osmanlı donanmasının İnebahtı’dan sonra 2. yanışıdır.
DONANMANIN İLK YANIŞI: İnebahtı Deniz Savaşı Özeti
Çeşme Baskınının Sonucu
Baskın sonucunda donanma tamamen kaybedilince Akdeniz’deki Osmanlı gücü büyük darbe yedi. Bu durum 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması‘na zemin hazırlandı. Hüsameddin Paşa Kaptan-ı Deryalıktan alındı. Osmanlı yeniden bir donanma inşa etmek durumunda kaldı ki bu da hazineye yeni yük eklenmesi demekti.
MAKALE TAVSİYESİ: Çeşme Baskını ve Sonuçları
