Tarih Portalı – Tarih Öğretmeni Tarih Portali
I. Ahmet Dönemi ( 1603 – 1617 )
III. Mehmet’in vefatının ardından I. Ahmet 14 yaşında Osmanlı tahtına çıktı. I.Ahmet, kardeş katline son vererek “Ekber” ve ” Erşed” (hanedan mensuplarının yaşça en kocaman ve en olgunun başa geçmesi) kuralını getirdi. Bundan sonra şehzadeler, sancağa gönderilmeyip sarayda yaşadılar ve tahta geçme sıralarını beklediler. Bu vaziyet şehzadelerin hükümet idaresinde haber ve deneyim kazanmalarını engelledi. Sarayda öldürülme endişesi yaşadıklarından ruh sağlıkları bozuldu. Bu da devlet yaşamını negatif etkiledi.
I. Ahmet devri Avusturya ve İran savaşları, Celali İsyanları vakalarla hareketli geçen bir dönem oluyor .
Osmanlı – İran Savaşları (1603-1611) :
I. Ahmet devrinde Ferhat Paşa Antlaşması’nın getirdiği sulh ortamı bozuldu. Bunda İran’ın Osmanlı-Avusturya savaşları ve Celali İsyanlarının meydana getirdiği kaos ortamından istifade etmek , bununla birlikte Ferhat Paşa antlaşmasıyla kaybettiği yerleri geriye almak istemesinin rolü vardır.
İran Şahı Abbas’ın saldırıları ardından Azerbaycan ve Kafkasya kaybedildi. Savaşlar 1611 senesinde Nasuh Paşa Antlaşması’nın imza atılmasıyla son buldu.
Antlaşmaya yönelik :
• Ferhat Paşa Antlaşmasıyla bundan önce Osmanlıların aldığı topraklar İran’a geriye verildi.
• İran, Osmanlı Devletine senede 2 yüz deve yükü ipek vermeyi kabul buyurdu .
Antlaşmadan sonra İran’ın vaat ettiği ipeği göndermemesi, Osmanlı-İran savaşlarının yine başlamasına sebep oldu. Savaşlar devam ederken I. Ahmet hakkın rahmetine kavuştu. (1617)
Osmanlı – Avusturya Savaşları :
I. Ahmet tahta çıktığında Avusturya savaşları devam ediyordu. 1605 senesinde Estergon ve Vişegrad kalelerinin Avusturya’dan alınmasıyla Eflak, Boğdan ve Erdel beyleri yine Osmanlı egemenliğini tanımak zorunda kaldılar. Erdel Beyi Bokça, Macaristan krallığına atandı. Tek kalan Avusturya Osmanlı Devletinden sulh talep etmek zorunda kaldı. Doğuda İran savaşları, Anadolu’da ise Celali İsyanları devam etmekteydi. Bu sebeple Avusturya’nın önerisi kabul edildi. Taraflar aralarında Zitvatoruk Antlaşması inşa edildi (1606 ).
Zitvatorok Antlaşmasının Maddeleri :
• Eğri,Estergon ve Kanije kaleleri Osmanlıda kaldı.
• Avusturya’nın her sene ödediği vergi kaldırıldı.
• Avusturya savaş tazminatı ödemeyi kabul buyurdu .
• Avusturya Arşidükü Roma-Germen İmparatoru olarak tanındı ve protokol bakımından Osmanlı padişahına denk sayıldı.
Zitvatorok Antlaşmasının Önemi :
Bu antlaşmayla Osmanlı’nın Orta Avrupa’daki politik üstünlüğü ve Avusturya üzerindeki yaptırım gücü bitti .
Celali İsyanları :
Osmanlı Devleti batıda Avusturya, doğuda İran’la savaşırken Anadolu’da da Celali İsyanlarıyla uğraşmak zorunda kaldı. I. Ahmet’in sadrazamı Kuyucu Murat Paşa, aldığı katı tedbirler ile bu isyanları bastırarak devlet otoritesini yine sağladı. Fakat ayaklanmaların hakikat sebepleri üstünde durulmadığı için daha sonraki dönemlerde yine görüldü.
