Moğollar Sonrası Anadolu’da Mutasavvıflar

1243 Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu Moğol İlhanlıların işgaline uğramıştır. Bu dönemde Moğollar Anadolu’daki yerleşim alanları yerle bir etmiş baskı ve zulüm Türk halkının yaşam standardını düşürmüştür. Sosyal ve ekonomik hayatın çöktüğü bu dönemde Anadolu halkını ayakta tutan ise manevi değerlerine olan bağlılık ve bu maneviyat da gelecek hakkındaki umutlar olmuştur. İşte bu maneviyat ve umutların canlı kalması birlik ve beraberlik ruhunun güçlü tutulmasında Mevlana Celaleddin Rumi, Yunus Emre, Hacı Bektaşi Veli olmak üzere tekkelerde ve zaviyelerde hizmet eden tasavvuf ehillerinin katkısı büyüktür. Bu ilim insanları Anadolu halkına yaşama tutunma gücü vermiştir.

OKUMA TAVSİYESİ: Anadolu’da Moğol İstilası

Mevlana Celaleddin Rumi

Moğol İstilası sırasında Anadolu’da görüşleri ve tasavvufi düşünceleri ile halkın sevgisini kazanan Mevlana Celaleddin Rumi yaşadığı döneme damgasını vuran mutasavvıftır.

Anadolu’nun yoksulluk içinde olduğu, Moğol baskısı nedeniyle sıkıntılar yaşadığı bir dönemde barışı, sevgiyi, adaleti, Allah’a olan aşkı eserlerinde dile getirerek halkın sesi, halkın umudu olan alimlerden biride Mevlana Celaleddin Rumi’dir.

Mevlana Celaleddin Rumi’nin önemli eserleri şunlardır:
– Mesnevi
– Fıhi maçın
– Divan’ı Kebir
– Mecalis-i Seb’a
– Mektubat

Yunus Emre

Moğol istilasının, baskı ve zulüm Anadolu’da hüküm sürdüğü 13. yüzyılda tasavvufi düşünceleri ve şiirleriyle halkın sesi olan Yunus Emre, hem bir mutasavvıf hem de bir halk şairidir.

Onlarca eseri olan ve halka umut dağıtan Yunus Emre’nin iki önemli eseri ise şunlardır:
– Risaletü’n Nushiyye: Bu eser 500’ün üzerinde beyitten oluşur ve öğütler içerir.
– Divan: Yunus Emre’nin ölümünden sonra 300 civarında şiiri bu eserde toplanmıştır.

Hacı Bektaş Veli

Mevlana Celaleddin Rumi ve Yunus Emre gibi Anadolu’da Moğol baskısının en ağır yaşandığı bir dönemde görüşleri ve tasavvufi düşünceler ile etki eden Hacı Bektaşi Veli önemli bir Türk İslam alimidir.
Müritleri yüzyıllarca Anadolu’da onun görüşlerinin yayılmasını sağlamıştır. Hatta Osmanlı Devleti tarafından kurulan Yeniçeri Ocağı, Bektaşilik tarikatına bağlanmış ve Yeniçeriler bu tarikatın öğretileri ile yetiştirilmişlerdir.

Hacı Bektaşi Veli’nin önemli eserleri şunlardır:
– Makalat
– Kitabü’l Fevaid
– Şathiye
– Şerh-i besmele
– Fatiha Suresi Tefsiri